تفسير قرآن ناطق

كُنتُ إذا سَأَلتُ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله أعطانِى ، وَ إذا سَكَتُّ ابتَدَأَنِى .^۱ هر گاه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نكته اى مى پرسيدم ، در اختيار من مى نهاد ، و اگر سكوت مى كردم ، او [سخن را ] آغاز مى كرد .
در روايتى ديگر ، امام صادق عليه السلام فرموده :
إنَّ عِلمَ عَلِيِّ بنِ أبى طالِبٍ عليه السلام [مِن] عِلمِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَعَلِمناهُ نَحنُ فيما عَلَّمناهُ .^۲دانشِ على بن ابى طالب عليه السلام ، [ از ] دانش پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است . پس آنچه را مى دانيم ، او به ما آموخته است .

2 . اصول دانش

اصول دانش ، ريشه هاى علمىِ استوارى دارد كه پيامبر صلى الله عليه و آله در اختيار امامانِ پس از خويش نهاد تا مسائل جديد را از آن اصول ، استخراج كنند و براى مردم ، بيان نمايند . اهل بيت عليهم السلام ، تنها بر اساس آن اصول ، فتوا مى داده اند . امام باقر عليه السلام مى فرمايد :
لَو كُنّا نُفتِى النّاسَ بِرَأيِنا وَ هَوانا لَكُنّا مِنَ الهالِكينَ ، وَ لكِنّا نُفِتيهِم بِآثارٍ مِن رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله وَ اُصولِ عِلمٍ عِندَنا ، نَتَوارَثُها كابِرا عَن كابِرٍ ، نَكْنِزُها كما يَكْنِزُ هؤلاء ذَهَبَهم وَ فِضَّتَهُم .^۳اگر ما بر اساس نظر و هوا و هوس خود فتوا مى داديم ، بدون ترديد ، نابود مى شديم ؛ ليكن ما براى مردم ، بر اساس اخبارِ بر جا مانده از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و اصولِ علمى اى كه نزد ماست ، فتوا مى دهيم . هر بزرگى ، از بزرگ ديگر ، ارث مى بريم و آن را مى اندوزيم ، همچنان كه اين جماعت ، زر و سيمشان را مى اندوزند .

3 . كتاب هاى پيامبران

دين اسلام ، در امتداد اديان پيشين است و چنانچه كتاب هاى پيامبران گذشته ، از

1.. سنن الترمذى ، ج ۵ ، ص ۶۳۷ ، ح ۳۷۲۲ .

2.. الاختصاص ، ص ۲۷۹ .

3.. بصائر الدرجات ، ص ۳۰۰ ، ح ۴ .

تفسير قرآن ناطق

گفت : اين ، همان علم اكبر است ؟
امام صادق عليه السلام فرمود :
يا حُمرانُ ! لَو لَم يَكُن غَيرُ مَا كانَ ، وَ لكِن مَا يُحدِثُ اللّهُ بِاللَّيلِ وَ النَّهارِ عِلمُهُ عِندَنا أعظَمُ .^۱اى حمران! اگر به همين منحصر مى شد ، آرى ؛ امّا علمِ به آنچه خداوند در شب و روز پديد مى آوَرد ، نزد ما بزرگ تر است .

ج ـ منابع دانش امامان عليهم السلام

آگاهى اهل بيت عليهم السلام از دانش هاى فرا بشرى و پيشگويى هاى آنان از حوادثِ آينده ، اين پرسش را پديد مى آورد كه : امام ، چگونه از اين دانش ها بهره مند مى شود ؟ و آيا از تمامِ زواياى زندگى بشر و رُخدادهاى جهان ، آگاه است ؟ آشنايى با منابعِ دانش امامان عليهم السلام ، پاسخگوى اين پرسش است . در ميراث حديثى شيعه ، شش منبع را براى دانش هاى پيشوايان معصوم بر شمرده اند كه بدانها اشاره مى كنيم . ^۲

1 . آموزش پيامبر صلى الله عليه و آله

اهتمامِ پيامبر صلى الله عليه و آله به آموزش امير مؤمنان عليه السلام ، در منابع شيعه و سنّى آمده است و همه ياران پيامبر صلى الله عليه و آله از رابطه علمى ايشان با على عليه السلام ، آگاه بودند . امام على عليه السلام هر روز ، پگاهان و شامگاهان ، خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله مى رسيد و از خرمن دانش آن بزرگوار ، خوشه برمى چيد . ^۳
بنا بر روايتى ، اميرمؤمنان عليه السلام ، مى فرمايد :

1.. بصائر الدرجات ، ص ۱۴۰ ، ح ۵ .

2.. براى آشنايى بيشتر ، ر . ك : اهل بيت عليهم السلام در قرآن و حديث ، ج ۱ ، ص ۳۰۹ «فصل سوم : مبادى علوم اهل بيت عليهم السلام » .

3.. ر . ك : مسند ابن حنبل ، ج ۱ ، ص ۳۱۷ ، ح ۱۲۸۹ و ص ۱۶۷ ، ح ۵۷۰ .

نام منبع :

تفسير قرآن ناطق

المساعدون :

غلامعلي، احمد

المجلدات :

1

الناشر :

دارالحدیث للطباعة و النشر

مکان النشر :

قم المقدسة

تاریخ النشر :

1429 ق/1387 ش

الطبعة :

الاولي

نتيجه البحث ل « »