( 7 )
۰.وَ مُنْتَهَى الْحِلْمِ .
۰.و داراى بالاترين مراتب بردبارى ...
توضيح واژه ها
مُنْتَهى : اسم مكان ، به معناى محلّ نهايت ، آخرين حدّ ، پايان ، بالاترين درجه . ۱
الحِلْم : بردبارى ، عقل . ۲
شرح
واژه «حِلْم» ، در روايات در دو معناى بردبارى و خِرد ، به كار رفته است ؛ امّا با پژوهشى در احاديث ، به اين نتيجه مى رسيم كه عقل و خِرد ، از لوازم بردبارى هستند و معناى اصلى حِلْم در منابع واژه شناسى ، ۳ خِرد نيست ، هر چند در سير تطوّر خود ، به معناى عقل هم به كار رفته است . به هر رو ، فراز «مُنتَهَى الْحِلْم» ، نهايت بردبارى را مى رسانَد .
بردبارى خالق و مخلوق
حليم ، در ميان صفات خدا و انسان ، مشترك لفظى است . در قرآن كريم ، يازده بار از خداوند با صفت «حليم» ياد شده است :
«وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ .۴و خداوند ، دانا و بردبار است» .