این معاونت وظیفه عمومی سازی معارف اهل بیت(ع) را برای طبقات مختلف جامعه بر عهده دارد و از بخش های متعددی تشکیل شده است تا با اَشکال گوناگون و هرچه بهتر و گسترده تر رسالت خود را به انجام رساند.
اهم وظایف معاونت فرهنگی و هنری عبارت است از:
_ ترویج و همگانی سازی معارف مبتنی بر قرآن و حدیث در جامعه با اتکا به متون تخصصی تولیدشدۀ مؤسسه و با استفاده از قالب های جدید و روزآمد از قبیل کتاب، مجله، نرم افزارهای ترویجی و عمومی، کتاب صوتی، مجله صوتی، کلیپ، تیزر، تولید آثار عمومی فاخر ... برای اقشار مختلف مخاطبان داخل و خارج کشور.
_ برنامه ریزی برای هماهنگی، انسجام و ارتقای پایگاه های اطلاع رسانی و علمی مؤسسه و به روزرسانی آنها با رویکرد پرهیز از انجام فعالیت های موازی.
_ بهره گیری از ظرفیت های رسانه های ارتباط جمعی به منظور گسترش معارف قرآن و حدیث در جامعه.
_ تلاش برای بهره گیری از امکانات و توانمندی های مادی و معنوی مراکز مختلف با هدف ترویج معارف قرآنی و حدیثی.
_ شناسایی نیازهای فرهنگی همکاران و خانواده آنان و برنامه ریزی برای پاسخ گویی مناسب به آن نیازها.
_ رصد فعالیت های فرهنگی و علمی مرتبط خارج از مؤسسه و اطلاع رسانی مناسب فعالیت های مذکور برای مخاطبان داخل و خارج از مؤسسه.
مدیریت های ذیل معاونت فرهنگی عبارت است از:
مدیریت تولید متون عمومی و ترویجی
این مدیریت با هدف عمومی سازی معارف قرآنی و حدیثی با اتکا به متون تخصصی تولید شده در مؤسسه در دو بخش به تولید آثار ترویجی اهتمام دارد:
الف. بخش کودک و نوجوان؛
ب. بخش جوان و بزرگسال.
این مدیریت تاکنون بیش از هشتاد اثر با این رویکرد تولید و منتشر نموده است. تولید این آثار پس از تصویب در شورای فرهنگی و شناسایی موضوعات و منابع آنها در اداره تدوین متون، به نویسندگان توانا سپرده شده است.
مهم ترین وظایف این مدیریت به طور خلاصه به این شرح است:
_ شناسایی نیازهای مخاطبان عمومی در گروه های سنی کودک، نوجوان و جوان با همکاری کارگروه سنجش مخاطب، شورای تدوین متون، شورای کودک و نوجوان و کارگروه متون رسانه؛
_ شناسایی تلاش های ترویجی پیشین و استفاده از آن آثار برای به روزرسانی و ارتقای کیفی تولیدات؛
_ پیگیری تشکیل جلسات شورای کتاب کودک و نوجوان و شورای تدوین متون ترویجی با هدف طراحی و تصویب ایده برای تولید متون ترویجی؛
_ مدیریت بر فرآیند تولید کتاب کودک و نوجوان، جوان، نشریه و سایر متون ترویجی، شامل مراحل طرح، سفارش، قرارداد، نظارت و ارزیابی محتوایی، ادبی و هنری.
مدیریت هنر و رسانه
در پی توصیه های مقام معظم رهبری برای حضور مؤثر در فضای مجازی، این اداره کل وظیفه عمومی سازی معارف حدیثی و همگانی سازی آن را برای مخاطبان داخلی و خارجی با استفاده از قالب های مدرن، روزآمد و متنوع و با بهره گیری از جذابیت های هنر و رسانه برعهده دارد. تولید آثار هنری از قبیل خط و نقاشی با رویکرد دینی، نرمافزار، تیزر، نماهنگ، کتاب صوتی، مجله صوتی، پایگاه الکترونیکی و تلاش برای حضور پررنگ در رسانه ها و فضای مجازی از رسالت های این اداره کل است. بخش های زیرمجموعه این اداره کل عبارت است از: _ اداره تولیدات رسانه ای و _ اداره آفرینشهای هنری
مدیریت هنر و رسانه تا کنون چند نرمافزار چند رسانه ای از جمله نرم افزار چند رسانه ای «ثارالله» را تولید کرده و نرم افزار چندرسانه ای «امام علی(ع)» را نیز در دست تولید دارد. همچنین ده ها تیزر چند دقیقهای معارفی با عناوین «روایت زندگی» و «حکایت زندگی» و «به همین سادگی» و نیز ده ها تابلو فاخر و پوستر از متون قرآنی و روایی تولید کرده است.
مهم ترین وظایف این مدیریت عبارت است از:
_ نیازسنجی اجتماعی در موضوعات فرهنگی، دینی و اجتماعی، برای برنامه ریزی در تولیدات هنری و رسانهای؛
_ تلاش برای نشر هر چه بیشتر معارف قرآن و اهل بیت(ع) از طریق تولید محصولات رسانه ای و هنری متناسب با نیاز مخاطبان، به ویژه با بهره گیری از آثار مؤسسه علمی _ فرهنگی دارالحدیث؛
_ بهره گیری از قالب های متنوع و جذاب رسانه ای و هنری، با تولید نرم افزارهای چندرسانهای، تیزرهای تلویزیونی، مجله و کتاب های صوتی، تابلوهای نفیس هنری و ...؛
_ بهره گیری از هنرهای فاخر و اثربخش ایرانی _ اسلامی در نشر معارف غنی قرآن و حدیث؛
_ بهره گیری از ظرفیت رسانه ملی و دیگر مراکز فرهنگی و اجتماعی برای انتقال مفاهیم و معارف ناب قرآنی و روایی به عموم مردم؛
_ بهره گیری از فضای مجازی و رسانه های مدرن برای گسترش و نشر معارف دینی؛
_ ارتقای سطح ارتباط با مراکز و نهادهای تولیدکننده و مصرفکننده تولیدات هنری و رسانهای؛
_ تنوع بخشی به تولیدات رسانه ای و هنری با توجه به سطوح متفاوت سلایق و نیازمندیهای مختلف مخاطبان و تلاش برای ارتقای کیفی، کمّی محصولات رسانه ای؛
_ برپایی نمایشگاه های آثار هنر دینی و کارگاه های جانبی.
اداره تولید و پردازش اطلاعات (فرآوری اطلاعات)
جمع آوری و ساماندهی محتوای پژوهشی مؤسسه، تهیه و امکان سنجی محتوایی، تولید و مشاوره در تحلیل و طراحی و ارزیابی نرم افزارهای تولیدی مؤسسه، راه اندازی و پشتیبانی محتوایی پایگاه های مؤسسه و تولید نرم افزارهای عمومی و تخصصی از جمله وظایف این مدیریت است. تعداد پانزده نرم افزار رایانه ای، پنج نرم افزار تلفن همراه و پنج پایگاه اینترنتی نیز تاکنون در اختیار عموم کاربران قرار گرفته است.
در حال حاضر پایگاه های علمی، خبری، اطلاع رسانی و آموزشی وابسته به این مؤسسه عبارت اند از:
پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه: www.hadith.net
پایگاه شهر حدیث: www.hadithcity.com
پایگاه اطلاع رسانی اخبار مؤسسه و اخبار حدیثی: www.darolhadith.net و www.darolhadith.com
پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های ایران: www.lib.ir
پایگاه انگلیسی زبان پیامبر مهربانی: www.prophetofkindness.com
مهم ترین وظایف این اداره عبارت است از:
_ جمع آوری و نگهداری اطلاعات مورد نیاز پایگاه های مؤسسه؛
_ برنامه ریزی و ساماندهی محتوای پژوهشی پایگاه های مؤسسه؛
_ آماده سازی و فرمت گذاری آثار پژوهشی منتشر شده مؤسسه و قرار دادن در سایت مؤسسه؛
_ ارزیابی محتوایی نرم افزارهای تولیدی، عیب یابی و اقدام برای رفع عیوب نرم افزارها؛
_ جمع آوری و ساماندهی اطلاعات نرم افزارهای حدیثی؛
_ پشتیبانی محتوایی از سایت ها و نرم افزارهای تولیدی؛
_ اطلاع رسانی مناسب و به هنگام در سایت ها؛
_ همکاری نزدیک با مدیریت فناوری و مدیریت روابط عمومی در ارتقای پایگاه ها و اطلاعرسانی به هنگام.
واحد فرهنگی
از جمله وظایف مهم این واحد انجام امور فرهنگی درون سازمانی برای مخاطب همکار و خانواده آنان بوده و هست. بسیاری از فعالیت های این واحد با همکاری معاونت فرهنگی دانشگاه قرآن و حدیث انجام می شود. مهم ترین فعالیت های این واحد برگزاری جشنواره های فرهنگی، مراسم، برنامه های مناسبتی، مسابقات فرهنگی، و همکاری در برگزاری نشست های فرهنگی است.