انسان - صفحه 113

4 / 6

آفرينش انسان براى رحمت

قرآن

«و اگر پروردگار تو مى خواست ، قطعا همه مردم را امّت واحدى قرار مى داد ، در حالى كه پيوسته در اختلاف اند ، مگر كسانى كه پروردگار تو به آنان رحم كرده و براى همين ، آنان را آفريده است ، و وعده پروردگارت [چنين] تحقّق پذيرفته است [كه :] «البتّه جهنّم را از جن و اِنس ، يكسره پُر خواهم كرد»» ۱

حديث

۱۰۴.امام باقر عليه السلامـ در تفسير همين آيه شريف ـ :«[مردم ،] پيوسته در اختلاف اند» ، يعنى در دين . «مگر كسانى كه پروردگار تو به آنان رحم كرده» ، يعنى خاندان محمّد و پيروان ايشان . خداوند مى فرمايد : «و براى همين ، آنان را آفريد» ، يعنى اهل رحمتى را كه در دين اختلاف نمى كنند .

1.علّامه طباطبايى قدس سره در تفسير خود مى گويد : «و پيوسته در اختلاف اند» ؛ يعنى مردم تا ابد ، در باره حق با يكديگر در اختلاف اند ، مگر كسانى كه رحمت خدا شامل حال آنان شده باشد . اينان ، در حق با يكديگر اختلاف ندارند و از آن ، جدا نمى شوند . رحمت ، همان هدايت الهى است ... «و براى همين ، آنان را آفريد» ، يعنى براى رحمت كه جمله بعد : «مگر كسانى كه پروردگارت بر ايشان رحمت آورد» بر آن دلالت دارد . و اگر كلمه «رحمت» ، مؤنّث لفظى است ، منافات ندارد كه اسم اشاره به آن ، مذكّر آورده شود ؛ زيرا در مصدر (رحمت) ، دو وجه جايز است . خداوند متعال فرموده است : «إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ» (اعراف : آيه ۵۶) [كه «قريب» را كه وصف «رحمت» است ، مذكّر آورده است] ... و اگر رحمت (يعنى همان هدايت) را غايت مقصود خلقت گرفتيم ، به خاطر اين است كه به غايت نهايى ، يعنى سعادت بشر ، مرتبط است ، چنان كه خداوند متعال ، به نقل قول از بهشتيان مى فرمايد : «و گفتند : سپاس ، خداى را كه ما را به اين ، هدايت فرمود» (اعراف : آيه ۴۳) ، و اين ، نظير غايت شمردن عبادت است ؛ چرا كه آن نيز با سعادت ، ارتباط دارد . خداوند مى فرمايد : «و من ، جن و انس را نيافريدم ، مگر به خاطر آن كه مرا بپرستند» . (ذاريات : آيه ۵۶) (الميزان فى تفسير القرآن : ج ۱۱ ص ۶۲ ـ ۶۴) .

صفحه از 210