بدعت - صفحه 9

آرد . در خبر آمده كه نخستين چيزى كه پس از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، درست شد ، اَلَك بود ؛ زيرا آسايش و رفاه، از مباح هاست . بنا بر اين ، وسيله آن هم مباح است . ۱
ملاحظه متن نوشتار ابن عبد السلام ، نشان مى دهد كه وى ، بدعت را به احكام خمسه تقسيم كرده است ؛ امّا شهيد اوّل ، مفهوم لغوى آن را . لذا انتقاد علّامه مجلسى به شهيد اوّل كه به تبعيّت از ديگران ، بدعت را به احكام خمسه تقسيم كرده ، صحيح نيست ۲ . ۳

پيشگويى در باره وقوع بدعت در امّت اسلامى

نكته قابل تأمّل ، اين است كه در بسيارى از احاديثِ بدعت ، هشدار داده شده كه به رغم زيان ها و خطرهاى اين پديده شوم براى جامعه اسلامى ، مسلمانان ، گرفتار آن خواهند شد . ۴ در اين زمينه دو طايفه ، نقش محورى دارند : طايفه نخست ، امامانِ ضلالت اند ، چنان كه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله روايت شده كه فرمود :
أخوَفُ عِندى عَلَيكُم مِنَ الدَّجّالِ أئِمَّةٌ مُضِلّونَ ، هُم رُؤَساءُ أهلِ البِدَعِ .۵
آنچه بيش از دجّال بر شما از آن مى ترسم ، رهبران گم راه كننده اند . آنان ، سران بدعت گذاران اند .
و طايفه دوم ، مُحدّثان دين فروش هستند . در روايت آمده كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

1.. القواعد والفوائد : ج ۲ ص ۱۴۴ ، بحار الأنوار : ج ۷۱ ص ۲۰۳ ـ ۲۰۴ .

2.. علّامه مجلسى ، پس از بيان معناى اصطلاحى بدعت مى گويد : با اين بيان ، باطل بودن سخن يكى از علماى شيعه كه در تبعيّت از علماى اهل سنّت گفته است : «بدعت به انواع احكام پنجگانه تقسيم مى شود» ، روشن مى شود (بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۶۴) .

3.. براى آگاهى بيشتر در باره آراى در زمينه بدعت و مسائل مربوط به آن ، ر . ك : دائرة المعارف بزرگ اسلامى و دانش نامه جهان اسلام ، ذيل واژه «بدعت» .

4.. ر . ك : ص ۵۲۹ (بدعت / فصل ششم : پيدايش بدعت ها در ميان امت اسلامى) .

5.. ر . ك : ص ۵۳۰ ح ۸۵ .

صفحه از 85