بدا - صفحه 22

و امكان بهبود وضعيّتِ موجود است . از سوى ديگر ، اگر خداوند ، تقديرها را تغيير نمى داد ، با دعا و تضرّع به درگاه او ، بهتر شدن وضعمان را از او نمى خواستيم .
بنا بر اين ، اعتقاد به بَدا ، از يك سو ، روحيّه اميدوارى و تلاش را به انسان مى دهد و از سوى ديگر ، روحيّه دعا و توبه و تضرّع و توكّل به حق تعالى را در انسان ، تقويت مى كند .
بدين سان ، نقش اعتقاد به بَدا در حيات مادّى و معنوى انسان ، آشكار مى شود ؛ چرا كه مقولاتى همچون : اميد ، تلاش ، دعا ، توجّه و توكّل ، شكل دهنده حيات معنوى و نيز حيات مادّى انسان بر پايه حيات معنوى اويند .

عوامل بَدا

هر عملى ، خواه مثبت و خواه منفى ، مى تواند موجب تغيير در قضا و قدر و به عبارت ديگر، موجب بَدا گردد . در قرآن و احاديث ، به برخى اعمال خوب و بد كه موجب بَدا مى شوند ، اشاره شده است . از ميان اين عوامل ، دعا ، صدقه و صِله ارحام ، بيش از ديگر اعمال ، مورد تأكيد قرار گرفته اند .
پيامبر صلى الله عليه و آله ، دعا را موجب تغيير قضاى تقديرشده معرّفى مى كند ، حتّى اگر قضايى محكم و استوار باشد :
الدُّعاءُ يَرُدُّ القَضاء وَ قَد اُبرِمَ إبراما .۱دعا ، قضاى قطعى شده را [نيز] باز مى گردانَد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، در مورد نقش صدقه در دفع مرگ بد نيز مى فرمايد :
إنَّ الصَّدَقَةَ تَدفَعُ ميتَةَ السَّوءِ عَنِ الإِنسانِ .۲

1.. ر . ك : ص ۱۸۸ ح ۵۸ .

2.. ر . ك : ص ۱۹۸ ح ۷۵ .

صفحه از 126