برهان - صفحه 9

است . از اين رو ، به آن «بيّنه» ۱ اطلاق گرديده است ، مانند :
«أَفَمَن كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ .۲
آيا كسى كه از جانب پروردگارش بر حجّتى روشن است ؟ » .
«لِّيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَن بَيِّنَةٍ وَيَحْيَى مَنْ حَىَّ عَن بَيِّنَةٍ .۳
تا كسى كه [گم راه و] هلاك مى شود ، از روى برهان ، هلاك گردد ، و كسى كه زنده مى شود [و هدايت مى يابد] ، از روى برهان ، زنده بماند»
.

2 . ارزش و اهمّيت برهان

بر اساس قرآن و احاديث نقل شده از پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت بزرگوار ايشان ، برهان ، پايه و اساس اسلام در عقيده ، اخلاق و عمل است .لذا مردم را بر مبناى برهان ، به توحيد ، نبوّت ، معاد و امامت ، و همچنين به ارزش هاى اخلاقى و عملى دعوت مى نمايند و در يك كلام ، از نظر اسلام ، برهان ، ميزان و معيار سنجش حق و باطل است . اسلام ، خود بر برهان تكيه مى كند و از مخالفان نيز برهان طلب مى نمايد . ۴

3 . تأمّلى در آنچه برهان ناميده شده

با تأمّل در آنچه در قرآن و حديث ، برهان ناميده شده (مانند : خودِ قرآن ، انبيا ، معجزات انبيا و اهل بيت عليهم السلام ) ، در كنار آيات و احاديثى كه فطرت و عقل را معيار سنجش حق و باطل مى دانند ، به اين نتيجه مى رسيم كه از نظر اسلام ، عقل سليم و فطرت پاك ، پايه و اساس برهان است . معجزات انبيا ، بدان جهت برهان ناميده

1.البَيِّنَةُ : الدَّلالَةُ الواضِحَةُ عَقلِيَّةً كانَت أو مَحسوسةً ؛ بيّنه ، دليل واضح و روشن است ، خواه عقلى باشد يا محسوس (مفردات ألفاظ القرآن : ص ۱۵۷ «بان») .

2.هود : آيه ۱۷ .

3.انفال : آيه ۴۲ .

4.ر . ك : بقره : آيه ۱۵۶ ، انبيا : آيه ۲۴ ، نمل : آيه ۶۴ ، قصص : آيه ۷۵ .

صفحه از 104