با تأمّل در احاديثى كه در تعريف بلاغت و فصاحت ، توصيف شخص بليغ و فصيح ، و تبيين ويژگى هاى سخن بليغ و فصيح وارد شده ، روشن مى گردد كه تعريف جامع «بلاغت» و «فصاحت» از نظر احاديث نيز همان است كه در واژه شناسى اين دو كلمه گذشت و آنچه در اين احاديث آمده ، در واقع ، تبيين ابعاد ، آثار و مراتب فصاحت و بلاغت است .
و اينك ، مرورى اجمالى به احاديث اين بخش و ارزيابى آنها :
نگاه كلّى به احاديث فصاحت و بلاغت
در يك نگاه كلّى مى توان احاديث فصاحت و بلاغت را به دو دسته تقسيم كرد :
1 . ستايش فصاحت و بلاغت
دسته اوّل از احاديث فَصاحت و بَلاغت احاديثى هستند كه فصاحت و بلاغت را زيور انسان و كمال مؤمن و از ويژگى هاى سخن خدا و اولياى الهى مى شمارند ، مانند آنچه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله روايت شده كه :
جَمالُ الرَّجُلِ فَصاحَةُ لِسانِهِ .۱
زيبايى مرد ، شيوايى زبان اوست .
و نيز از امام باقر عليه السلام روايت شده كه مى فرمايد :
إنَّ اللّهَ تَعالى أعطَى المُؤمِنَ۲البَدَنَ الصَّحيحَ وَ اللِّسانَ الفَصيحَ .۳
خداوند متعال به مؤمن ، تنِ سالم و زبان شيوا عطا كرده است .
و يا از امام على عليه السلام گزارش شده كه مى فرمايد :
1.ر . ك : ص ۵۳۴ ح ۳ .
2.شايد در اين حديث ، مقصود از مؤمن ، اهل بيت عليهم السلام باشد.
3.ر . ك : ص ۵۳۶ ح ۱۱ .
