(انظر) بحار الأنوار : 100 / 57 باب 8 .

583

الأمرُ بِالجِهادِ بِالأيدي وَ الألسُنِ وَ القُلوبِ

۲۸۵۸.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ المؤمنَ يُجاهِدُ بسَيْفِهِ و لِسانِهِ . ^۱

۲۸۵۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :جاهِدوا في سبيلِ اللّهِ بأيْديكُم، فإنْ لَم تَقْدِروا فجاهِدوا بألسِنَتِكُم ، فإنْ لَم تَقْدِروا فجاهِدوا بقُلوبِكُم . ^۲

۲۸۶۰.عنه عليه السلامـ في كتابه للأشترِ ـ: و أنْ يَنْصُرَ اللّهَ سبحانَهُ بقَلْبِهِ و يَدِهِ و لِسانِهِ ، فإنَّهُ جَلّ اسمُهُ قـد تَكَفّلَ بنصْرِ مَن نصَرَهُ و إعْزازِ مَن أعَزَّهُ . ^۳

۲۸۶۱.عنه عليه السلام :إنَّ أوَّلَ ما تُقلَبونَ علَيهِ من الجِهادِ الجِهادُ بأيْديكُم ثُمَّ بألسِنَتِكُم ثُمَّ بقُلوبِكُم ، فَمَنْ لَم يَعْرِفْ بقَلبِهِ مَعروفا و لَم يُنْكِرْ مُنْكَرا قُلِبَ ، فجُعِلَ أعْلاهُ أسْفَلَهُ . ^۴

583

فرمان به جهاد كردن با دست و زبان و دل

۲۸۵۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا مؤمن، با شمشير و زبان خود جهاد مى كند.

۲۸۵۹.امام على عليه السلام :در راه خدا با دستهاى خود بجنگيد، اگر نتوانستيد با زبانهاى خود بجنگيد و اگر باز هم نتوانستيد با دلهاى خود بجنگيد.

۲۸۶۰.امام على عليه السلامـ در فرمانش به مالك اشتر در بيان وظايف زمامدار ـنوشت : و خداوند سبحان را با دل و دست و زبان خود يارى رسانَد؛ زيرا خداوند ـ جلّ اسمه ـ متعهّد شده است كه يارى كننده خود را يارى كند و گرامى دارنده اش را گرامى بدارد.

۲۸۶۱.امام على عليه السلام :نخستين جهادى كه درباره آن وارسى مى شويد جهاد با دستهايتان است، سپس جهاد با زبانهايتان و زان پس جهاد با دلهايتان. پس كسى كه در دل از معروفى حمايت نكند و منكرى را زشت نشمارد، واژگونه شده است.