900

ميزانُ مَعرِفَةِ الحَقِّ

۴۲۸۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ لَمّا أتاهُ الحارِثُ بنُ حَوطٍ فقالَ : أ تَراني أظُنُّ أصْحابَ الجَملِ كانوا على ضَلالَةٍ ؟! ـ: يا حارِثُ ، إنّكَ نَظَرْتَ تَحْتَكَ و لَم تَنْظُرْ فَوقَكَ فَحِرْتَ ، إنّكَ لَم تَعْرِفِ الحقَّ فتَعْرفَ مَن أتاهُ ، و لَم تَعْرِفِ الباطِلَ فتَعْرِفَ مَن أتاهُ . ^۱

۴۲۸۴.عنه عليه السلامـ لَمّا قالَ لَهُ الحارِثُ : ما أرى طَلْحَةَ و الزُّبيرَ و عائشةَ احْتَجّـوا إلاّ علـى حقٍّ ـ: إنّ الحـقَّ و الباطِـلَ لا يُعرَفانِ بالنّاسِ ، و لكـنِ اعْرِفِ الحـقَّ باتِّبـاعِ مَنِ اتَّبعَهُ ، و الباطِـلَ باجْتِنابِ مَنِ اجْتَنَبَهُ . ^۲

۴۲۸۵.عنه عليه السلام :إنّ الحقَّ لا يُعرَفُ بالرِّجالِ، اعْرِفِ الحقَّ تَعرِفْ أهلَهُ . ^۳

۴۲۸۶.الأمالي للمُفيدِ :فقالَ لَهُ [الإمام علي عليه السلام ]الحارِثُ : لَو كَشَفتَ ـ فِداكَ أبي و اُمّي ـ الرَّينَ عَن قُلوبِنا و جَعَلْتَنا في ذلكَ على بَصيرةٍ مِن أمْرِنا . قالَ عليه السلام : قَدْكَ ؛ فإنّكَ امْرؤٌ مَلْبوسٌ علَيكَ ، إنّ دِينَ اللّهِ لا يُعرَفُ بالرِّجالِ بَلْ بآيَةِ الحقِّ، فاعْرِفِ الحقَّ تَعْرِفْ أهلَهُ . ^۴

900

معيار شناخت حقّ

۴۲۸۳.امام على عليه السلامـ در پاسخ به حارث بن حوط وقتى نزد ايشان آمد و گفت : آيا فكر مى كنى كه من اصحاب جمل را گمراه مى دانم ؟! ـفرمود : اى حارث ! تو پايينت را نگريسته اى و بالايت را نگاه نكرده اى و از اين رو در حيرت و سرگردانى به سر مى برى. تو حقّ را نشناختى، تا اهلش را بشناسى و باطل را نشناختى، تا باطل گرايان را بشناسى.

۴۲۸۴.امام على عليه السلامـ در پاسخ به سخن حارث كه گفت : به نظر من طلحه و زبير و عايشه به حقّ احتجاج مى كردند ـفرمود : همانا حقّ و باطل به مردم (شخصيّت افراد) شناخته نمى شود، بلكه حقّ را به پيروى كسانى كه از آن پيروى مى كنند بشناس و باطل را به اجتناب كسانى كه از آن اجتناب مى كنند .

۴۲۸۵.امام على عليه السلام :حقّ به شخصيتها شناخته نمى شود ؛ خودِ حقّ را بشناس تا پيروان آن را بشناسى .

۴۲۸۶.الأمالى للمفيد :حارث به آن حضرت (امام على عليه السلام ) عرض كرد : پدر و مادرم فدايت باد ! كاش زنگار از دلهاى ما مى زدودى و در اين موضوع ما را از بينش لازم برخوردار مى ساختى. امام عليه السلام فرمود: بس كن . تو مردى هستى كه امر بر تو مشتبه شده است . همانا دين خدا با اشخاص شناخته نمى شود، بلكه با معيار و نشانه حقّ شناخته مى گردد ؛ پس حقّ را بشناس، تا اهلش را بشناسى .