و مجروحان ، معيّن شده بود. سعد بن معاذ ، از كسانى است كه در همين مكان، بسترى بوده و پيامبر صلى الله عليه و آله هر صبح و شام به عيادتش مى رفتند . ^۱ اين اقدام در عصر نبوى مى تواند مبيّن اين سياست در شهرسازى اسلامى باشد كه در نظام اسلامى ، مناسب است مراكز درمانىِ بيمارى هاى جسمى ، در كنار مراكز درمانىِ بيمارى هاى روحى ـ كه همان مساجد ـ طرّاحى گردد .

ز ـ طرّاحى مراكز رسيدگى به امور بى پناهان و درماندگان در كنار مساجد

در نظام اسلامى ، رسيدگى به امور بى پناهان و درماندگان ، از اولويت ويژه اى برخوردار است . بر پايه گزارش منابع اسلامى ، پيامبر صلى الله عليه و آله در مسجد خود ، قسمتى را به نام «صُفّه» معيّن كرده بود تا كسانى كه منزل و مأوايى ندارند، از آن به عنوان سرپناه استفاده كنند . ابن حجر در اين باره مى گويد :
الصُّفَّةُ مَكانٌ فى مُؤَخَّرِ المَسجِدِ النَّبَوِىِّ ، مُظَلَّلٌ اُعِدَّ لنزول الغرباء فيه ، ممّن لا مأوى له و لا أهلَ ، و كانوا يَكثُرونَ فيه و يَقِلّون بحسب من يتزوَّج منهم أو يموت ، أو يسافر .^۲
صُفّه ، مكان سرپوشيده اى بود در انتهاى مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله كه براى سكونت افراد غريب و بى خانمان ساخته شده بود و تعداد آنان ، بسته به اين كه ازدواج مى كردند يا مى مردند يا به سفر مى رفتند ، كم و زياد مى شد .
بى ترديد ، اين اقدام ، موجب حمايت عموم مسلمانان از بينوايان و سامان يافتن آنان در مدّتى كوتاه مى شد .
از اين اقدام حكيمانه نيز مى توان سياست ديگرى در شهرسازى استنباط كرد كه