۷۶۳۹.بحار الأنوار عن أبي ذَرٍّ :يَومُكَ جَمَلُكَ إذا أخَذتَ بِرَأسِهِ أتاكَ ذَنَبُهُ . يَعنِي إذا كنتَ مِن أوَّلِ النهارِ في خَيرٍ لَم تَزَل فيهِ إلى آخِرِهِ . ^۱

1548

المُراقَبةُ وَ المُحاسَبةُ

۷۶۴۰.المحجّة البيضاء عن طَلحَة:انطَلَقَ رَجُلٌ ذاتَ يَومٍ فَنَزَعَ ثِيابَهُ و تَمَرَّغَ في الرَّمْضاءِ و كانَ يقولُ لنفسِهِ : ذُوقِي و عَذابُ جَهَنَّمَ أشَدُّ حَرّا ! أجِيفَةٌ بالليلِ بَطَّالَةٌ بالنهارِ ؟! فبَيْنا هُو كذلكَ إذ أبصَرَ النبيَّ صلى الله عليه و آله في ظِلِّ شَجَرَةٍ فَأتاهُ فقالَ : غَلَبَتنِي نَفسِي ، فقالَ لَهُ النبيُّ صلى الله عليه و آله : أ لَمْ يَكُنْ لكَ بُدٌّ مِنَ الذي صَنَعتَهُ ؟ أمَا لقد فُتِحَتْ لكَ أبوابُ السماءِ و بَاهَى اللّهُ عزّ و جلّ بكَ الملائكَةَ . ثُمّ قالَ لأصحابِهِ : تَزَوَّدُوا مِن أخِيكُم ، فَجَعَلَ الرجلُ يقولُ لَهُ : يا فلانُ ، ادْعُ لِي ^۲ . ^۳

۷۶۴۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :طُوبى لِعَبدٍ جاهَدَ للّهِِ نَفسَهُ و هَواهُ ، و مَن هَزَمَ جُندَ نَفسِهِ و هَواهُ ظَفِرَ بِرِضا اللّهِ ، و مَن جاوَزَ عَقْلُهُ نفسَهُ الأمَّارَةَ بِالسُّوءِ بِالجَهدِ و الاستِكانَةِ و الخُضُوعِ على بِساطِ خِدمَةِ اللّهِ تعالى فقد فازَ فَوزا عَظيما ، و لا حِجابَ أظلَمُ و أوحَشُ بَينَ العَبدِ و بينَ اللّهِ مِن النَّفسِ و الهَوى ، و لَيسَ لِقَتلِهِما و قَطعِهِما سِلاحٌ و آلَةٌ مِثلَ الافتِقارِ إلى اللّهِ و الخُشوعِ و الخُضوعِ و الجُوعِ و الظَّمَأِ بالنهارِ و السَّهَرِ بالليلِ . فإن ماتَ صاحِبُهُ ماتَ شَهيدا ، و إن عاشَ و استَقامَ أدّى عاقِبَتُهُ إلى الرِّضوانِ الأكبَرِ ، قال اللّهُ تعالى : «و الَّذِينَ جاهَدوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُم سُبُلَنا و إنَّ اللّهَ لَمَعَ المُحْسِنِينَ»^۴ . ^۵

۷۶۳۹.بحار الأنوارـ به نقل از ابوذر ـ: روز تو [چون] شتر توست كه اگر سر او را بگيرى بقيّه اش دنبال تو مى آيد ؛ يعنى اگر روزت را با خير آغاز كنى، تا آخر آن در خير به سر خواهى برد .

1548

مراقبه و محاسبه

۷۶۴۰.المحجّة البيضاءـ به نقل از طلحه ـ: يك روز مردى جامه خود را از تن درآورد و در ميان شنهاى داغ شروع به غلتيدن كرد ، و با خود مى گفت: بچش، كه عذاب دوزخ داغتر است. آيا شب [همچون ]مردارى و روز بيكاره؟! آن مرد در همين حال چشمش به پيامبر افتاد كه در سايه درختى ايستاده بود . پس، خدمت آن حضرت آمد و عرض كرد : نَفْسَم بر من چيره شد . پيامبر به او فرمود : آيا چاره اى جز اين كار نداشتى؟ بدان، كه درهاى آسمان براى تو گشوده شد و خداوند عزّ و جلّ به وجود تو بر فرشتگانش افتخار كرد . آن گاه به اصحابش فرمود : از برادر خود توشه بستانيد . اين شد كه هر كس به او مى گفت : فلانى، براى من دعا كن .

۷۶۴۱.امام صادق عليه السلام :خوشا به حال بنده اى كه براى خدا با نفْس و هوس خويش جهاد كند . هر كه لشكر هوا و هوس خود را شكست دهد، به خشنودى خدا دست يابد و هركه خِرَدش، با كوشش و شكستگى و فروتنى، بر بساط خدمت گزارى به خدا، بر نفْس امّاره اش چيره شود ، به پيروزى بزرگى دست يافته باشد . ميان بنده و خداوند حجابى ظلمانى تر و وحشتناكتر از نفْس و هواى نفْس نيست و براى كشتن اين دو ، سلاح و ابزارى چون احساس نياز به خدا و خضوع و خشوع و گرسنگى و تشنگى كشيدن در روز و شب زنده دارى نيست ، كه اگر چنين كسى بميرد، شهيد است و اگر زنده بماند و همچنان به اين راه ادامه دهد ، خداوند فرجام او را به آن رضوان بزرگ ختم كند. خداوند عزّ و جلّ فرمود : «و آنان كه به خاطر ما جهاد كنند راههايمان را به آنان نشان مى دهيم و خداوند با نيكوكاران است» .