سخنى درباره گواهى دادن خدا بر نبوّت انبيا

گواهى دادن خداى متعال به نبوّت انبيا به دو طريق ، قابل تصوّر است : گفتارى و رفتارى .
گواهى گفتارى به دو شكل مى تواند باشد :
1 . وحى و الهام . خداوند متعال مى تواند پيامبر بودن يك نفر را براى مردم اعلام كند و به واسطه وحى و الهام بر نبوّت او گواهى دهد. منتها كمك گرفتن از اين طريقه ، زمانى ميسّر است كه استعداد دريافت وحى و الهام در مردم فراهم باشد.
به عبارت ديگر ، اشكال از طرف فرستنده نيست ؛ بلكه از جانب گيرنده است؛ زيرا هرگاه گيرنده (يعنى مردم) توانايى دريافت كلام خدا را داشته باشند، امكان دارد كه خداوند متعال ، حقانيت نبوّت پيامبرش را مستقيماً به آنان ابلاغ كند .
از قرآن كريم استفاده مى شود كه خداوند متعال ، اين روش را درباره نبوّت بعضى پيامبران به كار برده است . از جمله نسبت به نبوّت عيسى عليه السلام با حواريان، آن جا كه مى فرمايد : «وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ ءَامِنُواْ بِى وَبِرَسُولِى قَالُواْ ءَامَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ ؛و آن گاه كه به حواريان وحى كردم كه به من و فرستاده من ، ايمان بياوريد و آنان گفتند : ايمان آورديم و تو گواه باش كه ما تسليم شدگانيم» . ^۱
2 . معجزه گفتارى . طريقه اوّل (يعنى وحى و الهام) اختصاص به كسانى دارد كه حجاب هاى معرفت قلبى را دريده باشند و امكان ارتباط قلبى با مبدأ، به قصد رسيدن به حقايق معرفت، برايشان فراهم باشد.
امّا طريقه دوم ، يك راه عمومى و همگانى است ؛ يعنى، عموم مردم كه توانايى