پالايش عقيده - صفحه 6

بيمارى فكرى و عقيدتىِ رايج است كه تمام جامعه بشرى را تهديد مى كند. ۱

زيان هاى بيمارى خوددانابينى

از زيانبارترين بيمارى هايى كه انسان را تهديد مى كند ، اين است كه خود را عالِم بپندارد. اين بيمارى ، آن گاه كه بر انسان عارض شود و مزمن گردد ، مداوايش نه تنها مشكل ، بلكه چه بسا محال است. تجربه به اثبات رسانده كه جز اندكى ، از اين بيمارى ، رهايى نمى يابند ؛ زيرا آن كه نمى داند كه نمى داند ، به ذهنش نمى رسد كه براى معالجه بيمارى نادانىِ خود بينديشد تا بخواهد درباره دارويش فكر كند؟ از اين رو ، هميشه در نادانى ، باقى مى ماند.

آن كس كه بداند و بداند كه بداند
اسب طرب خويش به افلاك رساند

آن كس كه نداند و بداند كه نداند
آن هم خرك لنگ به منزل برساند

آن كس كه نداند و نداند كه نداند
در جهل مركّب ، اَبد الدهر بماند.۲

درمان بيمارى خوددانابينى

اينك پس از اين مقدّمه مختصر ، سزاوار است بدانيم كه اسلام براى پالايش عقيده و درمانِ بيمارى خوددانابينى ، چه سفارش هايى دارد.
براى جلوگيرى از اين بيمارى و درمان آن تا دستيابى به عقايد درست ، دو ركن اصلى وجود دارد : يكى بر طرف ساختن موانع بينش عقل و معرفت ، و ديگرى فراهم ساختن شرايط معرفت. اسلام بجز اين دو ، سفارشى ندارد و از آن

1.قرآن كريم ، در موارد بسيار ، از اين بيمارى بر حذر مى دارد. ر.ك : المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الكريم : واژه «أكثر».

2.لغت نامه دهخدا : ج ۵ ص ۶۹۶۵ مادّه جهل بسيط و جهل مركّب.

صفحه از 32