در اين جا ، ايمان به معناى عمل به مقتضاى عقيده ـ كه نماز است ـ به كار رفته است . در احاديث فراوانى نيز عمل ، جزء ايمان محسوب شده است . ۱
ز ـ تصديق مدّعا
يكى ديگر از كاربردهاى «ايمان» در قرآن ، «تصديق» و راست شمردن مدّعاست . هنگامى كه برادران يوسف عليه السلام او را در چاه انداختند ، گريه كنان پيش پدر آمدند و گفتند :
«إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَ تَرَكْنَا يُوسُفَ عِندَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَ مَآ أَنتَ بِمُؤْمِنٍ لَّنَا وَ لَوْ كُنَّا صَادِقِينَ .۲
ما رفتيم كه مسابقه دهيم، و يوسف را پيش كالاى خود نهاديم. آن گاه ، گرگ ، او را خورد؛ ولى تو به ما ايمان ندارى ، هر چند راستگو باشيم» .
در اين آيه ، «ايمان» در معناى «تصديق» به كار رفته است ؛ يعنى : تو ما را تصديق نمى كنى و سخن ما را راست نمى شمارى ، هر چند راستگو باشيم .
ح ـ تصديق باورهاى موهوم
قرآن كريم در آيات بسيارى ، در مقام نكوهش ، كلمه «ايمان» را در معناى تصديق باورهاى موهوم ، به كار برده است ، مانند :
«أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَةِ اللَّهِ يَكْفُرُونَ . 3
آيا به باطل ايمان مى آورند و به نعمت خدا كفر مى ورزند؟» .
و نيز :
«وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ بِالْبَاطِلِ وَ كَفَرُواْ بِاللَّهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ . 4
1.ر . ك : ص ۳۵ ـ ۵۱ .
2.يوسف : آيه ۱۷ .
3.عنكبوت : آيه ۶۷ . نيز ، ر . ك : نحل : آيه ۷۲ .
4.عنكبوت : آيه ۵۲ .