اركان بيعت

ماهيت بيعت ، نوعى معاهده و قرارداد دو سويه ميان بيعت كننده و بيعت پذير است . بر اين اساس ، بيعت، داراى سه ركن اساسى است : بيعت كننده (مردم)، بيعت پذير (رهبر)، پيمانِ فرمانبرى (شروط بيعت) .
بنا بر اين ، محتواى بيعت ، طبق شرايطى كه در پيمان ^۱ ذكر مى شود، مى تواند متفاوت باشد .

شروط بيعت

يكى از مسائل مهم در بيعت با رهبران سياسى ، تناسب شروط بيعت با مقتضيات زمان و نيازهاى مادّى و معنوى جوامع مختلف است . بدين جهت ، رهبرى در جلب آراى مردم، موفّق است كه زمان شناس ، جامعه شناس و روان شناس باشد .
بررسى شروطى كه پيامبر صلى الله عليه و آله در مقاطع مختلف رهبرى خود با پيروان خويش مطرح مى نمود، ^۲ به روشنى نشان مى دهد كه آن بزرگوار، با اتّكا به وحى و روشن بينى الهى خود ، به مقتضاى زمان بيعت و قلّت و كثرت هواداران و خصوصيات جسمى ، روحى و خانوادگىِ شخص بيعت كننده ، شرايط متفاوتى را براى اين معاهده پيشنهاد مى فرمود و بدين سان، به بهترين وجه ، مردم معاصر خود را رهبرى مى كرد . از اين رو ، سيره سياسى ايشان در اين باره، درس بزرگى براى رهبران سياسى جوامع اسلامى است .