به آن مى نامند . ۱
همچنين ، گاه با مصدر جعلى «هَيلَلَة» ، به كلمه توحيد اشاره مى شود . جوهرى در اين باره مى نويسد :
هلّل الرجل ، يعنى : آن مرد «لا اله إلّا اللّه » گفت . گفته مى شود : «قد أكثرت من الهيلله» ، يعنى بسيار «لا اله إلّا اللّه » گفتم . ۲
تهليل ، در قرآن و حديث
واژه «تهليل» در احاديث اسلامى ، فراوان به كار رفته است ؛ ليكن در قرآن به كار نرفته است ؛ امّا جمله «لا إلهَ إلَا اللّهُ» ، دو بار ۳ ، جمله «لا إلهَ إلّا هو» سى بار ، ۴ جمله «لا إلهَ إلّا أنا» ، سه بار ۵ و «لا إلهَ إلّا أنت» ، يك بار ۶ در اين كتاب آسمانى آمده است .
اهمّيت ذكر «تهليل»
با عنايت به اين كه ذكر «تهليل» ، اعتراف به يگانگى خداوند متعال است و ايمانْ با آن ، آغاز ۷ و تجديد ۸ مى شود ، مهم تر از تسبيح و تحميد است ۹ ؛ بلكه
1.معجم مقاييس اللغة : ج ۶ ص ۱۱ .
2.الصحاح : ج ۵ ص ۱۸۵۲ .
3.صافّات ، آيه ۳۵ ، محمّد ، آيه ۱۹ .
4.بقرة : آيه ۱۶۳ و ۲۵۵ ، آل عمران : آيه ۲ ، ۶ و ۱۸ (۲ بار) ، نساء : آيه ۸۷ ، انعام : آيه ۱۰۲ و ۱۰۶ ، اعراف : آيه ۱۵۸ ، توبه : آيه ۳۱ و ۱۲۹ ، هود : آيه ۱۴ ، رعد : آيه ۳۰ ، طه : آيه ۸ و ۹۸ ، مؤمنون : آيه ۱۱۶ ، نمل : آيه ۲۶ ، قصص : آيه ۷۰ و ۸۸ ، فاطر : آيه ۳ ، زمر : آيه ۶ ، غافر : آيه ۳ ، ۶۲ و ۶۵ ، دخان : آيه ۸ ، حشر : آيه ۲۲ و ۲۳ ، تغابن : آيه ۱۳ و مزمّل : آيه ۲۹ .
5.نحل : آيه ۲ ، طه : آيه ۱۴ و انبياء : آيه ۲۵ .
6.انبياء : آيه ۸۷ .
7.ر . ك : ص ۴۴۷ (آغاز ايمان) .
8.ر . ك : ص ۴۴۷ (نو كردن ايمان) .
9.ر . ك : ص ۴۴۷ ح ۱۴۴۰.