ج ـ تكميل و گسترش عزادارى به وسيله امام كاظم عليه السلام و امام رضا عليه السلام ؛
3 . سير عزادارى تا روزگارِ رسميت يافتن آن ؛
4 . روزگار رسمى شدن سوگوارى بر امام حسين عليه السلام با شكل گيرى دولت هاى شيعى در سده هاى چهارم و پنجم هجرى ؛
5 . عزادارى در سده هاى ششم تا نُهم هجرى ، يعنى تا آغاز شكل گيرى دولت مقتدر صفويّه ؛
6 . عزادارى در دوران حاكميت صفويان (سده هاى دهم تا دوازدهم هجرى) ؛
7 . عزادارى پس از صفويّه تا امروز .

مرحله نخست : از شهادت امام عليه السلام تا هنگام مرگ قاتلان ايشان

در اين مرحله ، هدفگيرى اهل بيت عليهم السلام در حركت ها ، به گونه اى است كه مى كوشند وجدان هاى خفته را بيدار كنند و ذهن هاى بسته را بگُشايند و انديشه هاى گرفتار در تبليغات گسترده بنى اميّه را رها سازند .
از جمله گزارش هاى اندكى كه از سانسور شديد خبرى فرهنگى و تاريخى بنى اميّه گذر كرده ، اين است كه : اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله در غروب غم آگين عاشورا با ديدن پيكرهاى خونين امام حسين عليه السلام و يارانش ، چنان از ژرفاى دل ، فرياد بر آوردند ^۱ كه دشمنان نيز تحت تأثير قرار گرفتند و در ميان لشكر يزيد ، كسانى گريستند . پس از آن ، اسيرانى كه رسالت روشنگرى را بر دوش داشتند ، در گذر از آبادى ها و شهرها ، حوادث شگفتى آفريدند .
براى نمونه ، مردم كوفه به هنگام ديدن خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله در هيئت اسير و به هنگام شنيدن خطابه هاى شورانگيز خاندان رسالت ـ كه از يك سو ، حضور چندين ساله آنان در كوفه را در ذهن ها تداعى مى كرد و از سوى ديگر ، سخنانى بس بيدارگر و