نگاهى به تحوّلات شعر عاشورایى - صفحه 4

كه از سرشناسان آنها ، فَرَزدَق، كُمَيت اسدى و دِعبِل خُزاعى اند . همچنين به شاعرانى چون ابوالأسود دُئِلى و امام شافعى نيز مى توان اشاره كرد .
ويژگى هاى عمومى سروده هاى اين دوره ، عبارت اند از :

1 . اظهار پشيمانى شركت كنندگان در واقعه كربلا

در ميان نخستين سرايندگان ، كسانى را مى بينيم كه از يارى نكردن امام حسين عليه السلام ، اظهار پشيمانى كرده اند. از جمله آنها، عبيد اللّه بن حُرّ جُعْفى است كه چنين سروده است:

سوگند ياد كرده ام كه ديده ام از اندوه، جدا نگرددو سختْ بگِريد و هرگز اشك هايش كم نشود.۱

2 . نفرين فرستادن بر قاتلان امام حسين عليه السلام و دعوت به خونخواهى امام عليه السلام

نفرين فرستادن بر بنى اميّه و قاتلان نواده بزرگوار پيامبر صلى الله عليه و آله و دعوت به خونخواهى او، ديگر ويژگى اشعار اين دوره است، گر چه حكومت بنى اميّه ، شاعران را در تنگنا و گاه تعقيب قرار مى داد . دِعبِل خُزاعى ، سروده است كه:

با كشتن امامشان، نفرين شدند و قطعا نفرين شدند.او را قطعه قطعه شده در پنج ذراع جا، رها كردند.۲
منصور نَمِرى (م 190ق) ، با سرودن اشعارى نظير بيت زير ، تحت تعقيب حكومت بنى اميّه قرار گرفت :
اين كشنده حسين! واى بر تو!بارى را با خود آوردى كه حمل كننده، بار زير آن، كمر خم مى كند.۳

1.تاريخ دمشق : ج ۳۷ ص ۴۲۱ : فَأَقسَمتُ لا تَنفَكُّ عَينى حَزينَةً وعَينِىَ تَبكي لا يَخِفُّ سُجومُها

2.أدب الطفّ : ج۱ ص ۳۰۷: لُعِنوا وقَد لُعِنوا بِقَتلِ إمامِهِم تَرَكوهُ وهُوَ مُبَضَّعٌ مَخموسُ .

3.أدب الطفّ: ج ۱ ص ۲۰۷: وَيلَكَ يا قاتِلَ الحُسينِ لَقَد بُؤتَ بِحَملٍ يَنوءُ بِالحامِلِ!

صفحه از 16