فرماندهانى كه زياد براى اين ارباع انتخاب كرده بود ، به ترتيب ، عبارت بودند از : عمرو بن حريث ، خالد بن عَرَفطه ، قيس بن وليد و ابو بُردة بن ابى موسى اشعرى . ۱
مسلم بن عقيل نيز هنگام برپايى قيام خود ، از اين نظام ، استفاده كرد و افراد هر ربع را در همان ربع ، سازماندهى نمود و خود ، رئيسى غير از رئيس منصوب از سوى حكومت، براى هر ربع ، انتخاب كرد .
در جريان شورش مسلم در كوفه پس از دستگيرى هانى و محاصره قصر ، به نام هاى رؤساى ارباع كه به وسيله او منصوب شده بودند ، بر مى خوريم : مسلم بن عوسجه اسدى ، رئيس رُبعِ مَذحِج و اسد ، عبيد اللّه بن عمر بن عزيز كِندى ، رئيس رُبع كِنده و ربيعه ، عبّاس بن جَعده جَدَلى ، رئيس رُبع اهل مدينه و ابو ثُمامه صائدى ، رئيس رُبع تميم و همْدان . ۲
هانى بن عروه ، رياست رُبع كِنده و ربيعه را از سوى حكومت ، بر عهده نداشت ؛ امّا به قدرى در ميان اين رُبع ـ كه پرجمعيّت ترين رُبع كوفه بود ـ احترام داشت كه گفته شده است در هنگام كمك خواستن ، سى هزار شمشير آماده ، به فريادرسى او مى آمدند ۳ كه البتّه ابن زياد ، توانست با سياست هاى خود و استفاده از عمرو بن حَجّاج زُبيدى ، رقيب هانى ، اين نفوذ را به حدّ اقل برساند و سرانجام ، او را شهيد كند ، بدون آن كه هيچ تحرّكى در رُبع ، پديد آيد . ۴
سه . عُرَفا
عُرَفا ، جمع «عَريف» است و عريف ، منصبى در قبيله بوده است كه صاحب آن ،
1.تاريخ الطبرى : ج ۵ ص ۲۶۸ .
2.ر.ك : ج ۴ ص ۲۰۹ (فصل چهارم / دعوت مسلم از نيروهايش و حركت به سوى قصر) .
3.تاريخ الكوفة : ص ۲۹۷ .
4.گفتنى است كه پيش از آن نيز قبل از بنياد نهاده شدن شهر كوفه ، قبايل مختلفى كه در فتوحات شركت داشتند ، تحت نظام «اَعشار» اداره مى شدند . پس از شهرنشين شدن سپاهيان سعد ، وى به دستور خليفه دوم ، «نظام اَسباع» را به جاى «نظام اَعشار» در كوفه تأسيس كرد و اين نظام ، تا دوران حكومت «زياد» ادامه داشت . (فصل نامه مشكاة ، شماره ۵۳ ص ۲۹ . نيز ، ر.ك: تاريخ الطبرى : ج ۴ ص ۴۸) .
