و در پى شنيدنِ همان آيات مكتوب مسلمان شد. ۱
برخى نخستين كاتب وحى در مكه را ابن ابى سرح دانستهاند ۲و اين در حالى است كه او سالها پس ازهجرت پيامبر به مدينه و طبق گزارشى، پيش از فتح مكه (سال هشتم) مسلمان شد. ۳ او در مدت كتابت خود ، گاه از واژههاى جايگزين استفاده مىكرد. ۴گويند بخشى از آيه 93 انعام در نكوهش اوست ۵ و سپس مرتد گرديد و در فتح مكه از كسانى بود كه رسول خدا فرمان قتل آنان را صادر كرد كه با وساطت برادر رضاعىاش عثمان ، از مرگ نجات يافت. ۶ معيقب بن ابى فاطمه دوسى نيز سياهه غنايم پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را مىنوشت. ۷ در باره حنظلة بن ربيع ، معروف به حنظله كاتب، ۸ گفتهاند كه هر وقت كاتبى نبود، او را فرا مىخواندند. ۹ به نقلى او فقط يك بار در حضور رسول خدا به نوشتن پرداخت و بدين سبب اين شهرت را پيدا كرد. ۱۰ به هرحال بيشترِ كتابتى كه از او بازگفتهاند، مربوط به نامههايى است كه پس از رحلت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و در زمان خلفا نوشته است. ۱۱
كتابت وحى در مدينه
با هجرت رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله به يثرب، بر شمار كاتبان وحى افزوده شد و برخى انصار
1.انساب الاشراف : ج۱۰ ص۲۸۶.
2.الاستيعاب : ج۱ ص۶۸؛ أضواء على السنة المحمديه : ص۲۴۶.
3.اُسد الغابة : ج۱ ص۶۱۷.
4.المغازى : ج۱ ص۷۴؛ تاريخ اليعقوبى : ج۲ ص ۵۹؛ الاستيعاب : ج۱ ص۶۸.
5.أسباب النزول ، واحدى : ص۱۴۸؛ التبيان فى تفسير القرآن : ج۴ ص۲۰۲؛ الدرّ المنثور : ج۳ ص۳۰.
6.الطبقات الكبرى : ج۲ ص۱۴۱؛ المغازى : ج۲ ص۸۵۵؛ الاستيعاب :ج۱ ص۲۳.
7.العقد الفريد : ج۴ ص۱۵۱.
8.الاستيعاب : ج۱ ص۳۷۹.
9.التنبيه و الاشراف : ص۲۴۶.
10.فتوح البلدان : ج۳ ص۵۸۲.
11.مكاتيب الرسول : ج۱ ص۱۳۸.
