پژوهشى در باره گردآورىِ قرآن - صفحه 16

اين باشد كه در زمان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله قرآن، ميان دو جلد ۱يا در يك مصحف، گردآورى نشده بود ۲ يا نتوانستند قرآنِ منظّم يا مدوّنى از نظر سوره‏ها فراهم آورند، هر چند پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله برخى اصحاب را به نظم و ترتيب خاصى در مورد آيات ۳ و سور آگاه ساخت. ۴

شاهد سوم : استمرار نزول قرآن‏

گفته شده است كه چون نزول قرآن تا آخرين سال حيات پيامبر استمرار داشته و هميشه احتمال نزول آيات جديد در زمان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله وجود داشت، جمع و تأليف نهايى آن در زمان حضرت ، امكان نداشته است .

نقد شاهد سوم‏

با توجه به آن كه 86 سوره در مكه و بيشترِ 28 سوره ديگر پيش از آخرين سال زندگى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نازل شده است و روايات تقسيم ودسته‏بندى سوره‏ها، چينشى همسان با چينش كنونى مصحف را نشان مى‏دهد، ۵ مى‏توان گفت ترتيب كلى قريب به اتفاق سوره‏ها ، در سال‏هاى پايانى عمر رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله مشخص شده و نظم بيشتر قرآن شكل گرفته بود.

شاهد چهارم : نبودن نص‏

اگر در ترتيب سوره‏ها نصّى از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله وجود داشت، قطعاً مى‏بايست به ما

1.مقدمتان فى علوم القرآن: ص‏۳۲.

2.الإتقان فى علوم القرآن: ج‏۱ ص‏۱۵۵.

3.التفسير الحديث فى علوم القرآن: ج ۶ ص ۱۲۴ .

4.تاريخ قرآن ، محمدباقر حجتى: ص‏۲۲۷-۲۲۸.

5.ر.ك : الإتقان فى علوم القرآن: ج‏۱ ص‏۱۵۹ و ۱۶۷؛ مناهل العرفان: ج‏۱ ص‏۲۴۷.

صفحه از 30