انگيزه هاى خوردن و آشاميدن

انگيزه اى كه روزه دار براى خوردن و آشاميدن در وقت افطار و سحر دارد ، تأثير مهمّى در بهره ورى كامل از بركات روزه دارد . در يكى از توصيه هاى پيامبر صلى الله عليه و آله به ابوذر غفارى ، چنين آمده است :
يا أبا ذَرٍّ! لِيَكُن لَكَ فى كُلِّ شَى ءٍ نِيَّةٌ صالِحَةٌ حَتَّى الأَكلِ وَ النَّومِ .^۱
اى ابو ذر! براى هر چيزى نيّت خوب داشته باش ، حتّى براى خوردن و خوابيدن .
ميان روزه دارى كه سحرى و افطارى را تنها براى رفع گرسنگى و تشنگى مى خورد ، با كسى كه آنها را به قصد قُربت و كسب رضاى خداوند مى خورد ، فرق بسيار است . نورانيّت روزه اى كه روزه دار با قصد قربت غذا مى خورد ، هرگز با روزه اى كه روزه دار با انگيزه حيوانى و خواسته نفْس غذا مى خورد و نيرو مى گيرد ، برابر نيست .
روشن است كه داشتن انگيزه خدايى و قصد قربت در غذا خوردن ، نيازمند مقدّماتى هماهنگ با آن است كه از جمله آنها ، تناسب نوع و مقدار غذا با نياز بدن است .
بر اساس آنچه گذشت ، مى توان فشرده سخن در زمينه اصلاح غذا به وسيله روزه دار را ، در سه نكته زير خلاصه كرد كه پايبندى به آنها موجب مى شود تا روزه دار، هر چه بيشتر ، از مواهب و دستاوردهاى ميهمانى خدا ، بهره مند گردد :
1 . آنچه خورده و آشاميده مى شود ، حلال باشد و از غذاهاى حرام و شبهه ناك ، پرهيز شود .
2 . نوع و مقدار غذاها و نوشيدنى ها با نياز و خواسته بدن ، تناسب داشته باشند و از مصرف غذاهاى رنگارنگ و افزون بر حدّ نياز ، پرهيز شود .
3 . به قصد قربت و با انگيزه كسب رضاى خداوند و اطاعت از فرمان او ، خورده و آشاميده شود .
عالم ربّانى ، آية اللّه ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى رحمه الله ، در پايان بحثى كه درباره انواع روزه داران از جهت برخوردشان با خوردنى ها و آشاميدنى ها دارد ، مى گويد :
برخى از آنان ، همه خورد و خوراكشان ، حلال و دور از اسراف و تجمّل است ؛ بلكه در مقدار خوردنى و آشاميدنى شان ، حتّى از اندازه حلال و غير مكروه هم متواضعانه مى كاهند و اين گونه از لذّت مى گذرند و در خورشت ، به يك نوع ، بسنده مى كنند ، يا بعضى از لذّت ها و فزونى ها را ترك مى كنند .
درجات آنان نزد پروردگارشان ـ كه نگاه دارنده تلاش ها و مجاهدت هاى آنان است ـ محفوظ است و آنان ، پاداش مى يابند و هيچ ستمى به آنان نمى شود . خداوند ، آنان را به بهترين كارهايشان پاداش مى دهد و از عطاى خويش ، بى حساب بر آنان مى افزايد . پس هيچ كس نمى داند چه پاداش هاى بزرگى ـ كه مايه چشم روشنى است و برايشان پنهان نگه داشته شده است ـ خواهند داشت ؛ پاداش هايى كه بر هيچ دلى خطور نكرده است . ^۲
خدايا! ما را هم از آنان قرار بده .