اللّه ، به معناى معبودى است كه خلق در او حيران اند و به او پناه برده مى شود ، و خدا ، آن كسى است كه از دريافت ديده ها پنهان است و از وهم ها و انديشه ها پوشيده است .
البتّه لفظ جلاله ، به تدريج از مفهوم اشتقاقى خود ، جدا شده است و به صورت عَلَم براى ذات واجب الوجود و در بر گيرنده تمامى صفات كمال ، استعمال مى گردد .
مباحث خداشناسى از منظر قرآن و حديث را ـ كه از اهميّت بسيارى برخوردارند ـ ، مى توان در سه بخش خلاصه كرد :
يك . شناخت خدا و نقش آن در زندگى
بخش اوّل ، به آيات و احاديثى اختصاص دارد كه به اصل وجود خدا و شناخت حقيقة الحقايق مربوط اند . مسائلى كه در اين بخش بدانها پرداخته شده ، عبارت اند از : ارزش خداشناسى و نقش آن در تكامل انسان ، بركات اعتقاد به خدا در زندگى فردى و اجتماعى ، راه نمايان درونى و برونى انسان به آفريدگار جهان ، راه هاى خداشناسى ، نشانه هاى روشن وجود خدا ، رمزِ دستيابى به بالاترين مراتب خداشناسى ـ كه همان معرفت شهودى است ـ ، مرزهاى خداشناسى ، حجاب هاى ميان انسان و خدا ، و موانع خداشناسى .
دو . توحيد و مراتب آن
توحيد ، اساس خداشناسى است و بدون آن ، اعتقاد به وجود خدا كامل و ثمربخش نيست ، چنان كه امام على عليه السلام مى فرمايد :
أوّلُ الدّينِ مَعرِفَتُهُ ، وَ كَمالُ مَعرِفَتِهِ التَّصديقُ بِهِ ، وَ كَمالُ التَّصديقِ بِهِ تَوحيدُهُ .۱
