امام صادق علیه السلام
المُؤمِنُ أخُو المُؤمِنِ كَالجَسَدِ الواحِدِ، إنِ اشتَكى شَيئا مِنهُ وَجَدَ ألَمَ ذلِكَ في سائِرِ جَسَدِهِ، وأرواحُهُما مِن روحٍ واحِدَةٍ، وإنَّ روحَ المُؤمِنِ لَأَشَدُّ اتِّصالاً بِروحِ اللّهِ مِن اتِّصالِ شُعاعِ الشَّمسِ بِها .
مؤمن، برادر مؤمن است و همانند يك پيكرند كه اگر عضوى از آنْ به درد آيد، ديگر اعضايش نيز آن درد را در خود، احساس مىكنند. روح آن دو مؤمن، از يك روح است و اتّصال روح مؤمن به روح خداوند، بيشتر از اتّصال پرتو خورشيد به خورشيد است.
الكافي : ج2 ص166 ح4
عقل‌محوری
فلا يَسْتَخِفُّ لَهُ عَقْلَهُ وَلَا رَأْيَهُ
ترجمه و شرح
«در راه برآوردن خواهش نفسش، عقل و رأیش را، که مبتنی بر ادراکات متین عقلایی است، خوار و خفیف نمی‌ساخت».
امام علیه السلام پیروی از غرایض شهوانی را با دستورهای عقلی در تنافی و در تعارض می‌داند و پرداختن به تمایلات این غرایض را تنها در صورتی جایز می‌شمارد که با دستورهای عقل و آموزههای دینی مطابقت داشته باشد. توضیح آنکه تمام غرایز و قوایی که خداوند در وجود انسان قرار داده است برای او ضروری و سودمند است. هیچ خصلتی از ویژگیهای انسانی بی‌فایده و زیانبار نیست. محبت جان و مال و تمایل به شهوت و حتی صفاتی چون غضب و کینه و عداوت، که در اخلاق از آن صفات به «صفات رذیله» نام برده می‌شود نیز وجودش برای انسان لازم و در جای خود سودمند است. چیزی که مهم است فراگیری توانمندیِ به‌کارگیری درست این ویژگی‌هاست تا به جای انحراف و گمراهی به خاطر استفادة نابجا از این ویژگی‌ها، در مسیر کمال و سعادت از آن‌ها بهره‌برداری شود. کلید دستیابی به این توانمندی، پیروی از آموزههای دینی و عقلانیت در امور است تا جایی که در حدیث از پیامبر خدا صلی الله علیه وآله عقل، سودمندترین دارایی دانسته شده است.۱
1.. المحاسن: ص۱۷: پیامبر صلی الله علیه و آله: لا مال أعود من العقل.
