پژوهشى در باره نهى از بر زبان آوردن نام امام عصرعليه السّلام - صفحه 4

متوجّه امام يا شيعيان پديد نيايد، مى‏توان نام امام مهدى عليه السلام را بيان كرد؛ ولى در فضاى خفقان و وحشت و ضرر ، از ذكر نام خاصّ ايشان و حتّى لقب‏ها و كنيه و اشاره خاصّ به ايشان و ديگر امامان عليهم السلام نيز بايد پرهيز شود .
بنا بر اين ، اين حديث، به نام خاصّ ايشان اختصاص ندارد و همه اسامى و كنيه‏ها و لقب‏ها را شامل مى‏شود؛ ولى تنها در محدوده زمانى و مكانى خوف و تقيّه اين حرمت بر قرار است . اين گروه با گروه نهى‏كننده از تسميه تا زمان ظهور، اختلاف دارد.
گروه ديگر كه ذكر نام خاصّ امام عليه السلام را حرام دانسته، ولى لقب و يا اشاره صريح بديشان را جايز دانسته است، تسميه را تنها در مورد نام خاصّ (علم) ايشان، ممنوع مى‏شمارد. بنا بر اين، در فرض آن كه لقب ايشان (همانند «مهدى») آن مقدار شهره شود كه از اسم علم ايشان نيز مشهورتر باشد، ذكر آن ايرادى نخواهد داشت .
گروه آخر نيز كه به صراحت نام امام عليه السلام را آورده‏اند، با گروه‏هاى ديگر، منافات دارند .

3. بررسى سند احاديث‏

يك. برخى احاديث نهى مطلق و نيز بعضى از احاديثى كه نهى از تسميه را تا زمان ظهور بيان كرده‏اند، سند معتبر دارند .
دو. احاديثى كه به اسم امام عليه السلام تصريح كرده‏اند، معمولاً ضعيف اند و تنها برخى از احاديث همانند حديث لوح را مى‏توان با قرائنى معتبر شمرد .
سه. اكثر احاديثى كه علّت حرمت را خوف و تقيّه دانسته‏اند، از سند صحيح و معتبر برخوردار نيستند . تنها يك روايت «إذا وَقَعَ الاِسمُ وَقَعَ الطَّلَبُ‏۱؛ چون نام گفته شود، در پى [دستگيرى ]او مى‏روند» سند معتبر دارد .
با توجّه به نكات ذكر شده، در صورت قبول تعارض احاديث، گروه‏هاى دوم و

1.ر.ك: ص ۲۹۸ ح‏۳۹۲ .

صفحه از 9