شاهراه تكامل - صفحه 17

آن را حدّ و انتهايى پايان پذير نيست .
سپس حضرت اين آيه را برخواند :
«يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ اذْكُرُواْ اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا».۱اى آنانى كه ايمان آورديد، خداوند را بسيار ياد كنيد .

دو نكته مهم

در اين جا توجّه به دو نكته مهم ، ضرورى است :
1 ـ آنچه موجب بروز و ظهور آثار ذكر در تخليه و تجليه قلب و رسيدن به معرفت شهودى و محبّت خداست ، تداوم ذكر است ؛ چنان كه در بسيارى از نصوصى كه گذشت ، بدان تصريح شده است . بنابراين ، ذكرى كه تداوم ندارد و بر قلب غلبه نمى كند ، نمى تواند موجب حركت انسان به سوى كمال مطلق باشد .
فقيه و محدّث بزرگ ، فيض كاشانى رحمه الله ، در هجدهمين رهنمود از بيست و پنج رهنمودى كه رساله زاد السالك در پاسخِ نامه يكى از روحانيان درباره كيفيت سلوك راه حق ارائه كرده است مى فرمايد :
قدرى از اذكار و دعوات وردِ خود ساختن در اوقات معيّنه ، خصوصا بعد از نمازهاى فريضه ، و اگر تواند كه اكثر اوقات زبان را مشغول ذكر حق دارد ؛ و اگر چه جوارح در كارهاى ديگر مصروف باشد ، زهى سعادت .
از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام منقول است كه زبان مبارك

1.احزاب : ۴۱ .

صفحه از 25