۱۳۶۶۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :يُستَدَلُّ بِكِتابِ الرَّجُلِ عَلى عَقلِهِ و مَوضِعِ بَصيرَتِهِ ، و بِرَسولِهِ عَلى فَهمِهِ و فِطنَتِهِ . ^۱

۱۳۶۶۹.عنه عليه السلام :إذا أرَدتَ أن تَختَبِرَ عَقلَ الرَّجُلِ في مَجلِسٍ واحِدٍ فحَدِّثْهُ في خِلالِ حَديثِكَ بِما لا يَكونُ ، فإن أنكَرَهُ فهُوَ عاقِلٌ ، و إن صَدَّقَهُ فهُوَ أحمَقُ . ^۲

(انظر) الظنّ : باب 2435.
عنوان 326 «الطينة».
عنوان 482 «الامتحان».

2770

مِن عَلاماتِ العَقلِ

۱۳۶۷۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :ألا و إنَّ مِن عَلاماتِ العَقلِ التَّجافي عَن دارِ الغُرورِ ، و الإنابَةُ إلى دارِ الخُلودِ ، و التَّزَوُّدُ لِسُكنَى القُبورِ ، و التَّأهُّبُ لِيَومِ النُّشورِ . ^۳

۱۳۶۷۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ مِن عَلامَةِ العاقِلِ أن يَكونَ فيهِ ثَلاثُ خِصالٍ : يُجيبُ إذا سُئلَ ، و يَنطِقُ إذا عَجَزَ القَومُ عَنِ الكَلامِ ، و يُشيرُ بِالرَّأيِ الّذي يَكونُ فيهِ صَلاحُ أهلِهِ ، فمَن لَم يَكُن فيهِ مِن هذِهِ الخِصالِ الثَّلاثِ شَيءٌ فهُوَ أحمَقُ . ^۴

۱۳۶۶۸.امام صادق عليه السلام :از نامه مرد، پى به خرد و بينش او برده مى شود، و از فرستاده او پى به فهم و هوش او.

۱۳۶۶۹.امام صادق عليه السلام :هر گاه خواستى خرد مردى را در يك نشست بيازمايى، در ضمن صحبتهايت، حرفهاى ناشدنى به او بگو. اگر آنها را رد كرد او آدمى خردمند است و اگر پذيرفت و تأييد كرد نابخرد است.

2770

از نشانه هاى خرد

۱۳۶۷۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از نشانه هاى خرد است: دورى كردن از سراى فريب و روى آوردن به سراى جاودانى و توشه برگرفتن براى خانه گور و آماده شدن براى روز رستاخيز.

۱۳۶۷۱.امام على عليه السلام :از نشانه هاى خردمند اين است كه در او سه خصلت باشد: هر گاه از او سؤال شود پاسخ گويد؛ هر گاه مردم از سخن گفتن درمانند او سخن گويد؛ نظرى بدهد كه صلاح مردم در آن باشد. پس، هر كه چيزى از اين سه خصلت نداشته باشد احمق است.