تام و بیان صدق اقوال و افعال نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله دانسته و به تأکید و تبیین آن پرداخته‌اند و در جواب امثال «ذهبی» این حقیقت را گوشزد نموده‌اند؛ چنان که امام صاق علیه السلام در جواب سائلی این گونه می‌فرمایند:
علي، عن محمد بن عيسی، عن يونس، عن قتيبة قال: سأل رجل أبا عبد الله علیه السلام عن مسألة فأجابه فيها، فقال الرجل: أ رأيت إن كان كذا و كذا ما يكون القول فيها؟ فقال له: مه ما أجبتك فيه من شئ فهو عن رسول الله صلی الله علیه و آله لسنا من «أ رأيت» في شئ؛۱
... ساکت باش آنچه به تو جواب گفتم [تماماً] از رسول خدا صلی الله علیه و آله بود. ما [أهل بیت] از کسانی نیستیم که نظرات شخصی خود را در مسائل داخل می‌کنند.
و چنان که در حدیثی هشام بن سالم، حماد بن عثمان و برخی دیگر از امام صادق علیه السلام شنیده و نقل کرده‌اند، امام علیه السلام فرموده‌اند:
علی بن محمد، عن سهل بن زیاد، عن أحمد بن محمد، عن عمر بن عبد العزیز، عن هشام بن سالم و حماد بن عثمان و غیره قالوا: سمعنا أبا عبد الله علیه السلام یقول: حدیثی حدیث أبی، و حدیث أبی حدیث جدی، و حدیث جدی حدیث الحسین، و حدیث الحسین حدیث الحسن، و حدیث الحسن حدیث أمیر المؤمنین علیه السلام و حدیث أمیر المؤمنین، حدیث رسول الله صلی الله علیه و آله و حدیث رسول الله قول الله عز وجل.۲
اگر چه کج سلیقگی‌های رایج در میان برخی اندیشمندان و ناقدان، اسباب بعید نمایاندن این تصور و نادیده انگاری این مجموعه عظیم در مسیر سلیم اندیشه اسلامی شده است، اما حقیقت این است که وجود و تکاثر نصوص همخوان در چنین فضایی، اصل اساسی و محوری منابع حدیثی است، مگر در مواردی که دخالت شرایط سیاسی و حاکمیت‌های جائر در تدوین برخی منابع حدیثی نقش اختلاف افکنانه و تحریف‌گونه خود را نمایان می‌سازد.
بررسی و نقد کارهای صورت گرفته
با وجود اهمیت غیر قابل انکار چنین مباحثی، متأسفانه کارهای اندکی در
1.. الکافی، ج۱، ص۵۸، ح۲۱.
2.. همان، ج۱، ص۵۳، ح۱۴.
