واکاوي متون مشترک حديثي در منابع فريقين - صفحه 206

الف) تطابق کامل لفظ و مفهوم

این دسته شامل متونی است که مفهوم واحدی را در الفاظ و عبارات یکسان بیان می‌دارد و در کتب معتبر فریقین وارد شده است؛ به این معنا که شیعه این متون را از طرق و اسانید شیعی خود، و اهل سنت نیز از طرق و اسانید سنی خود نقل کرده‌اند، و در ضبط و نقل متن و مفهوم همگون‌اند.
از این دست متون مشترک در کتب معتبر حدیث، چه کتب حدیثی شیعه و چه منابع حدیثی اهل سنت، بسیار است؛ چیزی که شاید برای کسانی که ارتباط مستقیم با منابع حدیثی ندارند و یا بی توجه از کنار آن می‌گذرند، امری اعجاب بر انگیز باشد.
این گروه از نصوص مجموعه عظیمی است که در نگاه اجمالی به چشم نمی‌آید، اما در نگاه تیزبین پژوهشگران این حوزه امری آشنا و حقیقتی مشهود است و نه تنها در بحث‌های عمومی و اخلاقیات و اعتقادات، بلکه در فروع دقیق فقهی نیز مصادیق بسیاری برای این مجموعه وجود دارد؛ به عنوان نمونه: در باب چهارم از ابواب مقدمه عبادات کتاب وسائل الشيعه روایتی به نقل از کتاب قرب الأسناد آمده که با سند شیعی از امام صادق علیه السلام نقل می‌شود که این گونه است:
محمد بن علي بن الحسين بإسناده، عن حماد بن عمرو، و أنس بن محمد، عن أبيه جميعاً، عن جعفر بن محمد، عن أبيه عن آبائه علیهم السلام _ في وصية النبي صلی الله علیه و آله لعلي علیه السلام _ قال: يا علي، لا يتم بعد احتلام.۱
دقیقاً همین متن از طرق اهل سنت و در معتبرترین کتب احادیث فقهی ایشان وارد شده است:
حدثنا أحمد بن صالح، ثنا يحيی بن محمد المديني، ثنا عبد الله بن خالد بن سعيد بن أبي مريم، عن أبيه، عن سعيد بن عبد الرحمان بن يزيد بن رقيش، أنه سمع شيوخا من بنی عمرو بن عوف ومن خاله عبد الله بن أبي أحمد: قال علي بن أبي طالب: حفظت عن رسول الله صلی الله علیه و آله : لا يتم بعد احتلام.۲
و همین گونه است حدیث رفع _ که در همین باب وسائل الشيعة، از کتاب الخصال و از امیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام نقل شده است و در منابع اهل سنت به نقل‌های مختلف از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وارد شده است:

1.. وسائل الشیعة (آل البیت)، ج۱، ص۴۵، ح۷۹ ـ ۹.

2.. سنن أبی داود، ج۱، ص۶۵۷، ح۲۸۷۳؛ سنن البیهقی، ج۶، ص۵۷.

صفحه از 216