حدثنا موسی بن إسماعيل، ثنا وهيب، عن خالد، عن أبي الضحی، عن علي علیه السلام ، عن النبي صلی الله علیه و آله : رفع القلم عن ثلاثة: عن النائم حتی يستيقظ، و عن الصبي حتی يحتلم، و عن المجنون حتی يعقل.۱
همین روایت از طریق «عائشة۲ » و«أبی قتادة۳ » نیز از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است.
از این دست متون می‌توان نمونه‌های متعدد از ابواب گوناگون فقهی ارائه نمود؛ چنان که در باب 93 از ابواب «آداب الحمام...» روایت ذیل در وسائل الشيعه به نقل از الکافی وارد شده است:
علي بن إبراهيم، عن أبيه، عن النوفلي، عن السكوني، عن أبي عبد الله علیه السلام قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله : طيب النساء ما ظهر لونه و خفي ريحه، و طيب الرجال ما ظهر ريحه و خفي لونه.۴
همین متن از طرق متعدد اهل سنت و در کتب معتبر حدیثی ایشان نقل شده است:
حدثنا محمود بن غيلان، أخبرنا أبو داود الحفري، عن سفيان عن الجريري، عن أبي نضرة عن رجل، عن أبي هريرة، قال رسول‌الله صلی الله علیه و آله : طيب الرجال ما ظهر ريحه و خفی لونه، و طيب النساء ما ظهر لونه و خفی ريحه.۵
این متن از طرق عمران بن حصین۶ و أبی موسی الأشعری۷ و أبی عثمان النهدی۸ نیز از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است.
از این دست روایات بسیار است، و تحقیقاً حجم قابل توجهی از متون فقهی ما
را این گونه متون مشترک تشکیل می‌دهند، و شاید بتوان ادعا نمود که بخش قابل توجهی
از اهداف مورد نظر در تدوین احادیث فقهی را می‌توان با همین متون مشترک پاسخ
1.. سنن أبی داود، ج۲، ص۳۳۹، ح۴۴۰۳؛ سنن الترمذی، ج۲، ص۴۳۸، ح۱۴۴۶؛ السنن الکبری للنسائی، ج۴، ص۳۲۴، ح۷۳۴۶ و ح۷۳۴۷؛ سنن البیهقی، ج۳، ص۸۳؛ ج۴، ص۳۲۵.
2.. سنن أبی داود، ج۲، ص۳۳۸، ح۴۳۹۸؛ السنن الکبری للنسائی، ج۳، ص۳۶۰، ح۵۶۲۵؛ سنن ابن ماجة، ج۱، ص۶۵۸، ح۲۰۴۱.
3.. المستدرک علی الصحیحین، ج۴، ص۳۸۹.
4.. الکافی، ج۶، ص۵۱۲، ح۱۷؛ وسائل الشیعة (آل البیت)، ج۲، ص۱۴۷، ح۱۷۶۲ ـ ۱.
5.. سنن الترمذی، ج۴، ص۱۹۵، ح۲۹۳۸؛ سنن أبی داود، ج۱، ص۴۸۲، ح۲۱۷۴ نحوه؛ سنن النسائی، ج۸، ص۱۵۱؛ سنن البیهقی، ج۷، ص۱۹۴.
6.. سنن الترمذی، ج۴، ص۱۹۵، ح۲۹۴۰؛ المعجم الکبیر، ج۱۸، ص۱۴۷.
7.. المعجم الأوسط، ج۱، ص۲۱۵.
8.. المصنف عبد الرزاق، ج۴، ص۳۲۱، ح۷۹۳۸.
