واکاوي متون مشترک حديثي در منابع فريقين - صفحه 209

همان گونه که مشهود است، مقصود و محتوای واحدی در این گونه نصوص پی‌گیری می‌شود و ارکان و الفاظ متن واحد است و تنها اختلافات جزئی و کم و کاستی‌های تعبیر موجب تفاوت متون شده است.

ج) مفهوم واحد در قالب الفاظی متفاوت

حجم عظیمی از نصوص در مصادر شیعه و اهل سنت موجود است که مفهوم
واحدی را نفیاً یا اثباتاً پی‌گیری می‌نماید، اما الفاظ متفاوتی را استخدام نموده است _ البته کاملاً روشن است که این دسته از نصوص مراتب تشکیکی بسیاری را می‌تواند در برگیرد _ ، آنچه در این مقاله مقصود است، موارد بیّن و روشن بحث است؛ به گونه‌ای که نیاز به توضیح و تبیین نداشته باشد و خود متن با وجود تفاوت‌ها گویای یگانگی مطلب باشد. این گونه از نصوص در حقیقت مصداق اختلافات روات در نقل حدیث است؛ مانند این دو متن:
فضائل الأشهر الثلاثة: حدثنا محمد بن إبراهيم بن إسحاق، قال حدثنا أحمد بن محمد الهمداني، قال حدثنا علي بن الحسن بن علي بن فضال، عن أبيه، عن أبي الحسن علي بن موسی الرضا علیه السلام ، عن أبيه موسی بن جعفر علیه السلام ، عن أبيه الصادق جعفر بن محمد علیه السلام ، عن أبيه الباقر علیه السلام ، عن أبيه زين العابدين علیه السلام ، عن أبيه سيد الشهداء الحسين بن علي علیه السلام ، عن أبيه سيد الوصيين أمير المؤمنين علي بن أبي طالب علیه السلام عن رسول الله صلی الله علیه و آله في خطبة: ...فان الشقي من حرم من غفران الله في هذا الشهر العظيم.۱سنن الترمذي: حدثنا أحمد بن إبراهيم الدورقي، أخبرنا ربعي بن إبراهيم، عن عبد الرحمن بن إسحاق، عن سعيد بن أبي سعيد المقبري، عن أبي هريرة، قال رسول‌الله صلی الله علیه و آله : ...رغم أنف رجل دخل عليه رمضان ثم انسلخ قبل أن يغفر له.۲
در این بخش از متون مشترک نیاز به تبیین دقیق بیش از دیگر گروه‌ها محسوس است.

د) متونی که به اشتراک گذاشته شده‌اند

در منابع حدیثی متون بسیاری موجود است که اگرچه از طریق یکی از فریقین وارد شده است، اما توسط فرقه دیگر نیز مورد بهره برداری و استفاده قرار گرفته و تصحیح شده است.
این دسته از متون خود گویای تعامل مشترک فریقین و استفاده علمی مذاهب گوناگون

1.. فضائل الأشهر الثلاثة، ص۷۷.

2.. سنن الترمذی، ج۵، ص۲۱۰، ح۳۶۱۳.

صفحه از 216