7
سفينه 20

كه در اين غوغاى رقابت كمّيّتها و دنياطلبى‏هاىِ رنگ و وارنگ، به اين مهمّ بينديشد؟! كيست كه از اين خوانِ گسترده الاهى، لقمه‏هايى براى نسل جوان آسيب‏پذير و سرنوشت ساز برگيرد تا آنان، گرسنگى فكرىِ خود را با غذاهاى آماده آلوده و مسموم، برطرف نكنند؟!
8. آيا چنين نگاهى به منابع نقلى، به معناى تعطيل عقل است؟! سخن در اين است كه حكم عقل، رجوع به منابع نقلى و تسليم در برابر آن است؛ چرا كه عقل و نقل، هر دو، حجّتهاى خدايند بر مردمان. و اين حجّتها، همواره، با هم پيوسته و همراه‏اند. بهتر آن است كه در اينجا، سخن فقيه اصولى بزرگ، ميرزا ابوالقاسم قمى - صاحب كتاب قوانين الاصول - را بياوريم. آن بزرگ‏مردِ ميدان انديشه و عمل - كه در آستانه دويستمين سالگرد وفات او هستيم - در ضمن نصايح علمى خود مى‏گويد:
«تخليه و مبرّا كردن نفس در اينجا بسيار صعب است، چرا كه هيچ لذّتى در دنيا فوق لذّت ادراك نيست. و هيچ مايه دنيايى فريبنده‏تر از علم نيست. از همه چيز زودتر، آدمى را هلاك مى‏كند. و ادراك، هرچه دقيق‏تر و لطيفتر باشد، فريبنده‏تر است. بسيار مرد بزرگى مى‏خواهد كه بعد (از) مجاهده بسيار، مطلبى را بفهمد و منظّم كند، و به مجرّد اينكه كلامى از معصوم به او برسد، از فكر خود دست بردارد، و به حقيقت كلام معصوم عمل كند. بلكه چون امر او مردّد بين‏المحذورين مى‏شود، سعىِ مالاكلام مبذول دارد كه ميانه آنها جمع كند. چون كلام خود را، دل نمى‏گذارد كه دست بردارد، كلام معصوم را تأويل مى‏كند. فهم و ذهن و شعور وقّاد، مايه امتحانى است به جهت انسان، كه در هر زمانى، دينى مى‏توان به اثبات آورد با ادلّه تمام. و سخت شبيه است ذهن وقّاد به صورت بسيار خوب، كه حق تعالى كسى را بسيار خوش صدا كرده باشد، و مى‏گويد كه عنا مكن كه حرام است.
پس هرچند افلاطون را به شاگردى قبول نداشته باشى، و ابوعلى را خوشه‏چينِ


سفينه 20
6

6. گام نهادن در مسير راهكارها، كارى دشوار و دراز مدّت است كه به عواملى همچون: دقّت، حوصله، ژرف‏نگرى و دورنگرى نياز دارد و مهم‏تر از همه، به معيارهاى صحيح نيازمند است. در اين مجال كوتاه، مى‏خواهيم فقط به عامل اخير بپردازيم؛ گر چه تمام آن عوامل، جاى بررسى دارند.
«معيارهاى صحيح در فهم دين» را از كجا بايد فرا گرفت تا به عنوان ضابطه در اختيارمان باشد و بر اساس آن، خرافه‏ها و تحريفها را باز شناسيم؟
بر مبناى توضيحاتى كه در سرمقاله‏هاى پيشين آمده، «كتاب كافى» يكى از مهم‏ترين منابع براى شناخت اين معيارهاست كه با نگاه فقاهتى - به معناى جامع و صحيح كلمه - يعنى با تقواى علمى و فكرى، مى‏توان بيشترين بهره را از آن گرفت. اين كليد نه تنها درهاى قديمى كه درهاى جديد را نيز مى‏گشايد.
دقّت كنيم كه زايش خرافات، روندى پيوسته است كه هميشه ادامه دارد؛ گر چه لباس نو بر تن كند و نامِ «بازنگرىِ فكرى» بر خود نهد. حقايق فطرى كه در احاديث كتاب شريف كافى نهفته، مبتنى بر عقل سليم و مبيّن قرآن و سنّت صحيح است؛ با چنان قدرت علمى كه همواره مى‏توان بر مبناى آن «شاقولهاى علمى» ساخت و ديوارهاى كجِ خرافه و تحريف را باز شناخت.
7. ساختن اين شاقولها، به نيازشناسى، مسئله‏شناسى، مخاطب‏شناسى و همراه آن، به دردمندى و دقّت و حوصله نياز دارد. مشكل ما درونْ‏مايه منابع نيست، چرا كه غنى‏ترين منابع را در اختيار داريم. ولى نوعِ نگاه ما به آن منابع بايد متناسب با نيازهايمان باشد. در برابر ديدگاههاى التقاطى، برخوردهايى صحيح با هدف تبيين مسائل، بر مبناى احاديث كافى - در زمينه‏هاى عقايد، اخلاق، انسان‏شناسى، جهان‏شناسى، آينده‏شناسى، مسائل اجتماعى، فروع احكام، تاريخ اسلام و موارد ديگر - انجام شده كه تجربه‏هاى آنها، غِناى اين كتاب شريف را در مواجهه با انواع مسائل نشان مى‏دهد؛ ولى آن تجربه‏ها به همان عوامل نياز دارد كه ياد شد. كيست

  • نام منبع :
    سفينه 20
    تاريخ انتشار :
    1387
    سردبیر :
    پهلوان، منصور
    صاحب امتیاز :
    مؤسسه فرهنگي نبأ مبين
    تلفن :
    7832000
    دورنگار :
    7832001
    پست الکترونیک :
    safineh@nabacultural.org
    امتیاز :
    علمی ترویجی
    مدیر مسئول :
    شهري، محمّد حسين
    آدرس اینترنتی :
    http://fa.safinahmagazine.ir
تعداد بازدید : 16504
صفحه از 211
پرینت  ارسال به