3. تحليل گفتمان
تحليل گفتمان معادل )Analys Discourse(است كه معادل فارسى آن سخنكاوى، تحليل كلام وتحليل گفتار مىباشد. تحليل گفتمانى يك گرايش مطالعاتى بين رشتهاى است كه از اواسط دهه 1960 تا اواسط دهه 1970 در پى تغييرات گسترده علمى - معرفتى در رشتههايى چون انسانشناسى، قومنگارى، جامعهشناسى خرد، روانشناسى ادراكى و اجتماعى، شعر، معانى و بيان، زبانشناسى، نشانهشناسى و ساير رشتههاى علوم اجتماعى و علوم انسانى علاقهمند به مطالعات نظاممند ساختار و كاركرد و فرايند توليد گفتار و نوشتار ظهور كرده است. (9: ص 7) به عبارت ديگر، تحليل گفتمان همان نقد گفتمان و بررسى نقاط قوت وضعف آن است.
4. عناصر گفتمان
در تحليل گفتمان، دوعنصر مهم مورد بررسى قرار مىگيرند: يكى بافت متن و ديگرى بافت موقعيّت.
منظور از بافت متن اين است كه يك عنصر زبانى در چارچوب چه متنى قرار گرفته است وجملات ماقبل و مابعد آن عنصر در داخل متن، چه تأثيرى در تبلور صورى، كاركردى و معنايى آن دارند. در بافت موقعيّتى، يك عنصر يا متن در چارچوب موقعيّت خاصّى كه توليد شده است، بررسى مىشود. (3: ص 142)
5. انواع گفتمان
به سبب اينكه مىتوان گفتمان را با توجّه به تعريف آن در يك نوع بررسى كرد، اكثر زبانشناسان از تقسيم آن خوددارى كردهاند؛ ولى عدّه معدودى آن را به انواع گوناگونى تقسيم كردهاند. از جمله اين تقسيمبنديها مىتوان به: 1. گفتمان دينى 2. گفتمان سياسى - اجتماعى 3. گفتمان ادبى - هنرى 4. گفتمان تبليغاتى -