درآمد

واژه «رمضان» از ريشه «رَمَضَ» است ، به معناى بارانى كه اوّل پاييز مى بارد و هوا را از خاك و غبارهاى تابستان پاك مى كند و يا به معناى داغىِ سنگ از شدّت گرماى آفتاب .
امّا درباره اين كه چرا اين نام بر يكى از ماه هاى سال ، گذاشته شده است ، زمخشرى (م 528 ق) گويد :
اگر گويى : «چرا ماه رمضان را به اين نام ناميده اند؟» ، گويم : روزه در ماه رمضان ، عبادتى ديرين است ، و گويا عرب ها اين نام را به خاطر داغ شدنشان از حرارت گرسنگى و چشيدن سختى آن ، نهاده اند ، همچنان كه به آن «ناتق (رنج آور)» هم گفته اند ؛ چون سختى روزه ، آنان را به رنج و زحمت مى افكند .
و گفته اند : چون نام ماه ها را از زبان قديم نقل كرده اند ، آنها را با زمان هايى كه در آنها قرار داشتند ، ناميده اند و اين ماه ، در روزهاى گرم و داغ بوده است .
شمارى از روايات ، اين نام گذارى را به سبب نقشى دانسته اند كه ماه رمضان در پاكسازى آئينه جان از آلودگى هاى گناهان و پاكسازى روان از زنگار خطاها دارد . از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت است :

ضيافت گسترده وارد شود ، بداند : به كجا مى رود؟ معناى ميهمانى الهى چيست و چگونه بايد وارد آن شود؟ چه بايد انجام دهد و چگونه مسئوليّت خويش را ادا كند؟ و چگونه از آن بيرون آيد؟
شناخت همه اينها ضرورى است تا انسان از اين ميهمانى ، به نحو شايسته بهره مند گردد .
پاسخ تفصيلى به پرسش هاى ياد شده با بهره گيرى از قرآن كريم و احاديث اسلامى در كتابى به نام «ماه خدا» در اختيار پژوهشگران قرار گرفت ، اما از آنجا كه همه علاقمندان ، فرصت كافي براى مطالعه آن مجموعه را ندارند اينك گزيده آن با نام «مراقبات ماه رمضان» تقديم مى گردد .
گفتنى است كه اين گزيده شامل همه تحليل ها و مطالب اصلى كتاب «ماه خدا» است و تنها شمارى از احاديثى كه مضمون آنها تقريبا در احاديث موجود يافت مى شود و نيز شمارى از دعاها از كتاب حاضر حذف گرديده است .
لازم مى دانم مراتب سپاس خود را از همه فضلاى گرانقدرى كه در پديد آوردن و ارائه اين اثر نفيس تلاش داشته اند به ويژه فاضل ارجمند جناب آقاى رسول افقى كه در تأليف و تلخيص آن مرا يارى دادند ، ابراز دارم و از خداوند منّان براى همه اين عزيزان پاداشى در خور فضل خود مسئلت مى نمايم .
رَبَّنا! تَقَبَّل مِنّا ؛ إنَّكَ أنتَ العَزيزُ الحَكيمُ .
محمّدى رى شهرى
15 ربيع الثانى 1426
2 خرداد 1384