بوده يا بعد از آن . ^۱ پس از شكل گيرى جامعه اسلامى در مدينه ، هجرت پيامبر خدا به اين شهر ـ كه مبدأ تأسيس دولت اسلامى و گسترش اسلام در جهان شد ـ به عنوان مبدأ تاريخ اسلام ، مورد توافق جامعه اسلامى قرار گرفت ؛ امّا در باره اين كه دقيقا از چه زمانى ، هجرت به عنوان مبدأ تاريخْ تعيين شد ، دو نظريه وجود دارد :

1 . پيامبر اسلام ، پايه گذار تاريخ هجرى است

نظريه اوّل ، اين است كه پيامبر صلى الله عليه و آله در همان آغاز ورود به مدينه ، شخصا دستور تعيين تاريخ را از مبدأ هجرت ، صادر كرد . قرائنى ، اين نظريه را تأييد مى كنند ، از جمله آنچه طبرى نقل كرده است كه :
إنَّ النبىَّ لمّا قدم المدينة ـ و قدمها فى شهر ربيع الأوّل ـ أمر بالتّاريخ .^۲
پيامبر صلى الله عليه و آله چون به مدينه آمد ـ و ماه ربيع اوّل بود كه آمد ـ ، دستور به تعيين تاريخ داد.
تقويم نگار و پژوهشگر برجسته ايرانى ، رضا عبد اللهى ، و محقّق معاصر ، سيّد جعفر مرتضى عاملى ، اين نظريه را بر گزيده اند . ^۳

2 . خليفه دوم ، پايه گذار تاريخ هجرى است

نظريه ديگر ، اين است كه در سال هفدهم هجرى ، خليفه دوم ، تصميم گرفت كه مَبدأى براى تاريخ قرار دهد . پيشنهادهاى مختلفى مطرح شد . برخى تاريخ روم ، ^۴ برخى تاريخ فارس، ^۵ برخى تولّد پيامبر صلى الله عليه و آله ، ^۶ برخى بعثت ايشان ^۷ و برخى وفات