الگو - صفحه 9

كارآيى «سخن» در تعليم و تربيت ، در مقايسه با كارآيى «عمل» ، ناچيز است. سخن ، مى تواند قدرت سحرآميز داشته باشد ـ كه «إنَّ مِنَ البَيانِ سِحرا؛ ۱ برخى بيان ها سحرآميزند» ـ ؛ امّا عمل ، در تعليم و تربيت ، اعجاز مى كند و بيشترين نقش را در گسترش اسلام داشته و دارد . از اين رو ، پيشوايان دينى ما بيش از تبليغ با «سخن» ، تأكيد بر تبليغ با «عمل» دارند . ۲ امام على عليه السلام مى فرمايد :
مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ إماما فَليَبدَأ بِتَعليمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعليمِ غَيرِهِ ، وَ ليَكُن تَأديبُهُ بِسيرَتِهِ قَبلَ تَأديبِهِ بِلِسانِهِ ، وَ مُعَلِّمُ نَفسِهِ وَ مُؤَدِّبُها أحَقُّ بِالإِجلالِ مِن مُعَلِّمِ النّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِم .۳
هر كه خويشتن را در مقام پيشوايىِ مردم قرار دهد ، بايد پيش از تعليم ديگران ، به تعليم خويش بپردازد ، و بايد پيش از آن كه با زبانش تربيت كند ، با رفتارش تربيت نمايد . آن كه آموزگار و مربّى خويش است ، به تكريم و احترام ، سزاوارتر از آن كسى است كه آموزگار و مربّى مردم است .

1.ر . ك : همين دانش نامه : ج ۱۵ ص ۲۲۴ ح ۲۸۶ .

2.ر. ك : همين دانش نامه : ج ۱۵ ص ۲۱۳ (تبليغ / فصل چهارم : ويژگى هاى مبلّغ / دعوت با عمل ، پيش از زبان) .

3.نهج البلاغة : حكمت ۷۳ ، بحار الأنوار : ج ۵۶ ص ۳۳ .

صفحه از 83