خدا - صفحه 158

دَوامُ الذِّكرِ يُنيرُ القَلبَ وَالفِكرَ .۱
مداومت بر ذكر ، دل و انديشه را نورانى مى كند . مُداوَمَةُ الذِّكرِ قوتُ الأَرواحِ ومِفتاحُ الصَّلاحِ .۲
دوام ذكر ، خوراك جان ها و كليد درستى است . دسته سوم ، احاديثى هستند كه معرفت خدا و انس با خدا و محبّت او را ثمره ياد خدا مى دانند ، مانند آنچه از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل شده است : مَن أكثَرَ ذِكرَ اللّهِ عز و جل أَحَبَّهُ اللّهُ .۳
هر كس خدا را فراوان ياد كند ، خداوند [ نيز] او را دوست خواهد داشت .
و امام على عليه السلام فرموده است :
الذِّكرُ مِفتاحُ الأُنسِ .۴
ذكر ، كليد اُنس است .
و نيز همه احاديثى كه در باب اوّل و دوم اين فصل گذشت .
بنا بر اين ، «ياد خدا» در گام اوّل سلوك ، آينه دل را از زنگارهاى اخلاق و اعمال ناشايست پاك مى كند و در گام دوم ، با نورانى ساختنِ آن ، زمينه را براى انعكاس معارف شهودى در آن و دستيابى به معرفت و محبّت خدا ، فراهم مى سازد .
با عنايت به آثار و بركات ياد خدا و نقش كليدىِ آن در سازندگى انسان و جامعه توحيدى است كه در جاىْ جاى قرآن كريم و احاديث اسلامى ، بر فراوانى ذكر ، بلكه تداوم آن ، تأكيد شده است :

1.غرر الحكم : ج ۴ ص ۲۱ ح ۵۱۴۴ .

2.غرر الحكم : ج ۶ ص ۱۳۷ ح ۹۸۳۲ .

3.الكافى : ج ۲ ص ۵۰۰ ح ۳ ، الزهد ، حسين بن سعيد : ص ۵۵ ح ۱۴۸ ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۱۶۰ ح ۳۹ .

4.غرر الحكم : ج ۱ ص ۱۴۵ ح ۵۴۱ ، عيون الحكم و المواعظ : ص ۴۰ ح ۸۸۶ .

صفحه از 417