خود را به مردم معرّفى كرده و آنان را به سوى خود ره نمون گردانيده است؟ به عبارت ديگر ، چگونه خداوند ، خود را شناسانده است؟
اگر دقّت كنيم ، خواهيم ديد كه خداوند متعال ، خود را از هر طريق ممكن ، به مردم معرّفى كرده و انواع ابزارها و امكانات درونى و برونىِ خداشناسى را براى بشر فراهم ساخته است . از اين رو ، شيخ المحدّثين ، صدوق ، در تفسير سخن امام على عليه السلام كه مى فرمايد : «اِعرِفوا اللّهَ باللّهِ ؛ خدا را با خدا بشناسيد» مى گويد :
عَرَفنَا اللّهَ بِاللّهِ ؛ لأَِنّا إن عَرَفناهُ بعُقولِنا فَهُوَ عز و جل واهِبُها ؛ و إن عَرَفناهُ عز و جل بِأَنبِيائِهِ و رُسُلِهِ و حُجَجِهِ : فَهُوَ عز و جل باعِثُهُم و مُرسِلُهُم و مُتَّخِذُهُم حُجَجا ؛ و إن عَرَفناهُ بِأَنفُسِنا فَهُوَ عز و جلمُحدِثُها ، فَبِهِ عَرَفناهُ . ¹
خدا را با خدا شناختيم ؛ چون اگر او را با خِردهايمان بشناسيم ، خرد را همو بخشيده ، و اگر با پيامبران و فرستادگان و حجّت هايش بشناسيم ، باز خداى عز و جل ، خود ، آنان را بر انگيخته و فرستاده و به عنوان حجّت بر گرفته ، و اگر با نفْس خود بشناسيم ، باز هم خداى عز و جل آن را پديد آورده است . پس خدا را با خدا شناخته ايم .
خداوند متعال ، براى آشنايى با خود ، «سرشت خداشناسى ، خرد و دل» را در درونِ وجود انسان قرار داده است ـ كه شرح آن در فصل سوم ، ذيل عنوان «مبانى شناخت خدا» خواهد آمد ـ و وحى و انبيا را در بيرون از وجود او .
وظيفه انبياى الهى ـ همان طور كه امام على عليه السلام فرموده است ـ هدايت فطرت و خرد ، و زدودن موانع و حجاب هاى معرفت از ديده آنهاست :
فَبَعَثَ فيهِم رُسُلَهُ ، و واتَرَ إِلَيهِم أَنبِياءَهُ ، لِيَستَأدوهُم ميثاقَ فِطرَتِهِ ، و يُذَكِّروهُم مَنسِىَّ نِعمَتِهِ ، و يَحتَجّوا عَلَيهِم بِالتَّبليغِ ، و يُثيروا لَهُم دَفائِنَ العُقولِ ، و يُروهُم