خدا - صفحه 29

شده و علاقه و تعيّنات ، همراه بر نداشت و سفر إلى اللّه محقّق شد ، اوّل تجلّى [ اى ]كه حق تعالى بر قلب مقدّسش [مى]كند ، تجلّى به اُلوهيت و مقام ظهور اسماء و صفات است ، و اين تجلّى نيز به يك ترتيب منظّمى است از اسماى مُحاطه تا به اسماى محيطه رسد ، حسب قوّت و ضعف سير و قلب ساير (سالك) ـ به تفصيلى كه در اين مختصر نگنجد ـ تا آن كه منتهى شود به رفض (كنار نهادن) كلّ تعيّنات عالم وجود ، چه از خود و چه از غير ـ كه در منازل و مراحل بعد ، آن نيز از خود است ـ . و پس از رفض مطلق ، تجلّى به اُلوهيّت و مقام اللّه ـ كه مقام احديّت ، جمع اسماى ظهورى است ـ واقع شود و «اِعْرِفوا اللّهَ بِاللّه » ، به مرتبه نازله اوّليه ، ظهور پيدا كند .
و در اوّل ، وصول عارف به اين مقام و منزل ، فانى شود در آن تجلّى و اگر عنايت ازلى شامل شود ، عارف ، اُنسى حاصل كند و وحشت و تعب سير ، مرتفع گردد و به خود آيد و به اين مقام ، قناعت نكند و با قدم عشق ، شروع به سير كند ـ و در اين سفر عشقى ، حق ، مبدأ سفر و اصل سفر و منتهاى آن است ـ و در انوار تجلّيات ، قدم زند و «تَقَدَّمْ (پيش بيا)» شنود تا آن كه اسما و صفات در مقام واحديّت ، بر قلب او به ترتيب منظّمى تجلّى كند تا آن كه به مقام احديّت جمعى و مقام اسم اعظم ظهور نمايد ـ كه اسم «اللّه » است ـ و در اين مقام ، «اِعْرِفُوا اللّهَ باللّه » ، به مقام عالى تحقّق يابد ، و پس از اين نيز مقام ديگرى است كه اكنون از مورد نظر ما خارج است . ۱

1.شرح چهل حديث ، امام خمينى رحمه الله : ص ۶۲۵ .

صفحه از 417