3 / 2

خِرَد

3 / 2 ـ 1

خِرَد ، سرآمد همه چيزها و مبدأ آنهاست

۵۷.الكافىـ به نقل از حسن بن عمّار ـ :امام صادق عليه السلام فرمود : «نخستينِ چيزها و مبدأ آنها و مايه نيرو و آبادانى آنها كه از هر چيز جز با آن ، سود نمى توان برد ، خِرَد است ، و خداوند ، خرد را زيور آفريدگانش و نورى براى آنها قرار داد . با خرد است كه بندگان ، آفريدگار خويش را شناختند و دانستند كه آنها مخلوق اند ، و او مدبّر است و آنان تحت تدبيرند ، و او ماناست و آنان ميرايند . و به وسيله خردهاى خويش ، از ديدن مخلوقاتش چون : آسمان و زمين و مِهر و ماه و شب و روزش ، پى بردند كه او و اين مخلوقات را آفريدگار و مدبّرى ازلى و ابدى است . و به وسيله خِرد ، خوب را از بد باز شناختند و دريافتند كه تاريكى در نادانى ، و روشنايى در دانش است . اينها چيزهايى هستند كه خِرَد ، بندگان را بدانها ره نمون گشته است» .
گفته شد : پس آيا سزد كه بندگان ، تنها به خرد اكتفا كنند؟
فرمود : «خردمند ـ با راه نمايى همان خِردش كه خداوند ، آن را مايه استوارى و زيور و هدايتش قرار داده ـ مى داند كه خدا حقيقت دارد و پروردگارش اوست ، و مى داند كه آفريدگارش پسند و ناپسند ، و طاعت و معصيتى دارد . نيز دريافته است كه خردش او را به [جزئيات] اينها ره نمون نمى شود ، و دانسته كه به اين چيزها جز با دانش و تحصيل آن نمى توان رسيد و اگر به وسيله دانش خود به اينها نرسد ، خردش راه گشاى او نيست . از اين رو ، تحصيل دانش و ادب ـ كه قوام آدمى به آن است ـ بر خردمند ، واجب آمد .