8 / 4

نظارت بر دريافت وجوه شرعى

قرآن

«از اموال آنان ، صدقه اى بگير تا به وسيله آن ، پاك و پاكيزه شان سازى ، و برايشان دعا كن ؛ [زيرا ]دعاى تو ، براى آنان آرامشى است ، و خدا شنواى داناست» .

حديث

۲۶۸.امام صادق عليه السلام :امام ، مردم را به پرداختن زكات اموالشان وا مى دارد ؛ چرا كه خداوند عز و جلفرموده است : «از اموال آنان، صدقه اى بگير» .

ر . ك : وسائل الشيعة : ج 6 ص 364 (ابواب الأنفال و ما يختصّ بالإمام) .

8 / 5

سرپرست بى سرپرستان

۲۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حاكم ، سرپرست هر كسى است كه سرپرستى نداشته باشد.

۲۷۰.امام عسكرى عليه السلام :علّت آن كه سه سهم از خمس ، تنها به امام اختصاص يافته ، آن است كه خداوند، او را همانند پيامبر ، ملزم به سرپرستى و تربيت يتيمان ، تأمين هزينه مسلمانان ، پرداخت بدهى هاى آنان و بردنشان به حج و جهاد كرده ، و اين [به دليل ]سخن پيامبر خداست ، آن گاه كه خداوند به او وحى كرد : «پيامبر در كار مؤمنان ، از خودشان سزاوارتر است ، و همسرانش مادران ايشان اند» . او (پيامبر صلى الله عليه و آله ) پدر آنان است . پس چون خداوند ، او را پدر مؤمنان قرار داد ، همان وظيفه را يافت كه پدر نسبت به فرزند دارد» .
در هنگام نزول آيه، [پيامبر صلى الله عليه و آله ] فرمود : «هر كس از خود ، دارايى اى بر جاى نهد ، از آنِ وارثان اوست ، و هر كس بدهكارى يا عائله اى بر جاى گذارد، [پرداختن بدهكارى و سرپرستىِ عائله ]بر عهده والى است» . بنا بر اين، امام، همان وظيفه اى را دارد كه پيامبر داشت . از اين رو ، سه سهم خمس متعلّق به او شد .