امت - صفحه 77

حديث

۵۸.امام على عليه السلام :ستم ، گام را مى لغزاند ، نعمت ها را مى بَرد و امّت ها را نابود مى كند .

۵۹.امام على عليه السلامـ از نامه ايشان به سرداران سپاه ، آن گاه كه به خلافت رسيد ـ :امّا بعد ، آنچه پيشينيانِ شما را نابود كرد ، اين بود كه مردم را از حق ، باز داشتند . در نتيجه ، مردم ، حق را فروختند . آنان مردم را به باطل كشاندند و مردم [نيز ناگزير] ، از آن باطل ، پيروى نمودند . ۱

۶۰.امام زين العابدين عليه السلام :از رفتارى كه خداوند با ستمگران كرده و در كتاب خويش ، شما را از آن برحذر داشته است ، برحذر باشيد و خويشتن را از اين كه برخى از تهديدهايى كه خداوند در قرآن ، در باره مردمان ستمگر كرده است ، شما را فرو گيرد ، ايمن مپنداريد .
به خدا سوگند ، خداوند در كتاب خود ، شما را به [سرگذشت] ديگران ، پند داده است . پس خوش بخت ، كسى است كه از ديگران ، پند گيرد . خداوند ، كارى را كه با مردمان ستمگر آبادى هاى پيش از شما كرده ، به گوش شما رسانيده و فرموده است : «و چه بسيار شهرها را كه [ مردمش ] ستمكار بودند ، درهم شكستيم» . مقصود از آبادى ، مردم آن است ؛ زيرا مى فرمايد : «و پس از آنها قومى ديگر ، پديد آورديم» . پس فرمود : «پس چون عذاب ما را احساس كردند، به ناگاه از آن مى گريختند» ؛ يعنى گريزگاهى مى جستند . فرمود : «[ هان !] مگريزيد و به سوى آنچه در آن متنعّم بوديد و [ به سوى ]سراهايتان بازگرديد . باشد كه شما مورد پرسش قرار گيريد» ، و چون عذاب بر آنان فرود آمد ، «گفتند: «اى واى بر ما، كه ما واقعاً ستمگر بوديم!» . سخنشان پيوسته همين بود، تا آنان را درو شده بى جان گردانيديم» . به خدا سوگند كه اين ، براى شما پند و ترساندن است ، اگر اهل پند گرفتن و ترسيدن باشيد .

1.. ابن ابى الحديد مى گويد : يعنى مردم را از حقّشان محروم ساختند و در نتيجه ، مردم با رشوه و پول ، حق را از آنان خريدند . يعنى كارها را در جايگاه خود قرار ندادند و منصب ها را به شايستگان آن نسپردند و امور دينى و دنيايىِ ايشان ، بر وفق هوس و اغراض فاسد مى گشت . لذا مردم ، ميراث و حقوق را ، همچون كالا ، با پول مى خريدند . سپس فرمود : «و مردم را به باطل گرفتند و آنان ، از آن پيروى نمودند» ؛ يعنى آنان را به باطل كشاندند و در نتيجه ، خَلَف از پى سَلَف آمد و به پيروى از پدران و اسلاف خود ، باطل را به گمان آن كه حقّ است ، مرتكب شدند ؛ چرا كه با آن باطل ، نشو و نما يافتند و بِدان ، خو گرفتند (شرح نهج البلاغة : ج ۱۸ ص ۷۷) .

صفحه از 314