1.اين كه فطرت ، عبارت است از اين شهادت هاى سه گانه ، بدين معناست كه اعتراف به خدا و شريك نداشتن او ، در نهاد انسان سرشته شده است ؛ زيرا با وجدان خود ، در مى يابد كه به اسبابى نياز دارد كه آن اسباب نيز خود سبب مى خواهند ، و اين ، همان توحيد است . همچنين با وجدان خود ، در مى يابد كه ناقص است و اين نقص ، او را به دينى نيازمند كرده كه كاملش گرداند ، و اين ، همان نبوّت است . نيز با وجدان خود، احساس مى كند كه اگر بخواهد عمل خويش را بر طبق دين نظم بخشد، جز در سايه سرپرستى و ولايت خداوند نمى تواند ، و اين ، همان ولايت است و آغازگر اين ولايت در اسلام ، على عليه السلام است . البتّه آنچه گفتيم ، به اين معنا نيست كه همه انسان ها حتّى انسان هاى اوّليه ، به اقتضاى فطرتشان معتقد به اين سه عقيده و شهادت بوده اند . برگشت معناى حديث قبلى ـ كه آيه را به ولايت ، تفسير مى كرد ـ نيز به همين معناست ؛ چون ولايت ، مستلزم توحيد و نبوّت است . همچنين حديثى كه فطرت را به توحيد تفسير مى كرد نيز همين معنا را مى رساند ؛ چون معناى توحيد ، اين است كه انسان ، معتقد به وحدانيت خداوند متعال باشد ؛ خداوندى كه جميع صفات كمال را داراست و اين صفات كمال ، مستلزم معاد و نبوّت و ولايت هستند . پس ، برگشت تفسير آيه در حديثى به شهادت هاى سه گانه و در حديثى ديگر به ولايت و در حديث سوم به توحيد ، به يك معناست (الميزان فى تفسير القرآن : ج ۱۶ ص ۱۸۷).