ایمان - صفحه 202

مطالب خود در مرآة العقول ، ايمانِ مستند به علم قطعى را غير قابل زوال مى داند ، ليكن با عنايت به آنچه در مرآة العقول ، در تفسير «ايمان» آورده ، بايد گفت نظر نهايى ايشان با نظر بيشتر متكلّمان ، تفاوتى ندارد .

نظريه چهارم . درجات والاى ايمان ، غير قابل زوال است

ظاهرا نظريه صحيح در مسئله مورد بحث ، همين نظريه است كه به روشنى مى توان آن را از احاديث اهل بيت عليهم السلام استنباط كرد ، چنان كه در حديثى ، با سند معتبر ، از امام باقر عليه السلام و يا امام صادق عليه السلام آمده است :
إنَّ اللّهَ خَلَقَ خَلقا لِلإِيمانِ لا زَوالَ لَهُ ، وَ خَلَقَ خَلقا لِلكُفرِ لا زَوالَ لَهُ ، وَ خَلَقَ خَلقا بَينَ ذلِكَ وَ استَودَعَ بَعضَهُمُ الإِيمانَ ، فإِن يَشأ أن يُتِمَّهُ لَهُم أتَمَّهُ ، وَ إن يَشَأ أن يَسلُبَهُم إيّاهُ سَلَبَهُم .خداوند ، آفريدگانى را براى ايمان ، به گونه اى آفريده كه [ايمانشان] از ميان رفتنى نيست و براى كفر نيز آفريدگانى را چنان پديد آورده كه آن [كفر] هم زوال پذير نيست و در اين ميان ، آفريدگانى را پديد آورده و در برخى از آنها ، ايمان را به وديعه گذاشته است . اگر بخواهد آن را برايشان كامل كند ، كامل مى كند و اگر بخواهد از آنها سلب كند ، سلب مى كند .۱
و در حديث ديگرى از امام صادق عليه السلام نقل شده است :
إنَّ اللّهَ ... جَبَلَ بَعضَ المُؤمِنينَ عَلَى الإِيمانِ فَلا يَرتَدّونَ أبَدا ، وَ مِنهُم مَن اُعيرَ الإِيمانَ عارِيَّةً ، فَإِذا هُوَ دَعا وَ ألَحَّ فِى الدُّعاءِ ماتَ عَلَى الإِيمانِ .خداوند ... ، طبيعت برخى از مؤمنان را چنان بر ايمان سرشته كه هرگز مرتد نمى شوند ، و براى برخى ديگر ، ايمان را به عاريت گذاشته كه اگر دعا كند و اصرار بورزد ، بر ايمان خواهد مُرد .۲

1.الكافى : ج ۲ ص ۴۱۷ ح ۱ ، تفسير العياشى : ج ۱ ص ۳۷۳ ح ۷۶ ، بحار الأنوار : ج ۶۹ ص ۲۲۴ ح ۱۵ .

2.ر . ك : ص ۱۶۴ ح ۲۰۷ .

صفحه از 436