انسان - صفحه 111

۱۰۳.امام عسكرى عليه السلامـ در تفسير منسوب به ايشان ـ :زين العابدين عليه السلام در باره اين سخن خداوند متعال : «اى مردم!» فرمود : مقصود ، همه انسان هاى مكلّف از نسل آدم اند . «پروردگارتان را پرستش كنيد» ، يعنى از پروردگارتان ، در آنچه به شما فرمان داده است ، پيروى كنيد و آن ، اين است كه معتقد باشيد معبودى جز خداى يگانه وجود ندارد ، او را انباز و مانند و همتا نيست ، دادگر است و هرگز ستم نمى كند ، بخشنده است و هرگز بخل نمى ورزد ، بردبار است و هرگز شتاب نمى نمايد ، داناست و هرگز اشتباه نمى كند ، و اين كه محمّد ، بنده او و فرستاده اوست ، و اين كه خاندان محمّد ، برترين خاندان هاى پيامبران است ، و اين كه على ، برترينِ فرد خاندان محمّد است ، و اين كه ياران مؤمن محمّد ، از ياران ديگر فرستادگان الهى برترند ، و اين كه امّت محمّد ، برترينِ امّت هاى پيامبران اند ... .
«همو كه شما را آفريد» [و] داراى جان [قرارتان داد] ، و پس از آن ، شما را بپرداخت و شكلتان بخشيد و نيكو شكلتان بخشيد . سپس خداوند عز و جل فرمود : «و كسانى را كه پيش از شما بودند» ، يعنى ديگر انواع آدميانى را نيز كه پيش از شما بودند ، آفريد . «باشد كه پرهيزگار شويد» . اين ، دو صورت دارد : صورت اوّل ، اين كه شما و پيشينيانِ شما را آفريد . باشد كه همگى تان پرهيزگار شويد ؛ يعنى براى اين كه پرهيزگار شويد ، چنان كه خداى متعال فرموده است : «و من ، جن و انس را نيافريدم ، مگر براى اين كه مرا بپرستند» . صورت دوم ، «پروردگارتان را بپرستيد ؛ همو كه شما و كسانى را كه پيش از شما بودند ، آفريد» ، يعنى اين كه او را بپرستيد . باشد كه از آتش ، محفوظ بمانيد . «باشد» خدا ، قطعى است ؛ زيرا او بزرگوارتر از آن است كه بنده اش را بى فايده به رنج افكند ، و او را به فضل و دَهِش خود ، اميدوار سازد و سپس ناكامش كند . ۱
آيا نمى بينى كه چه قدر زشت است اگر همين كار را بنده اى از بندگان او بكند و به كسى بگويد : «به من خدمت كن . باشد كه از من و از خدمت كردن به من ، سودى ببرى ، و باشد كه در برابر آن به تو نفعى برسانم» ، و آن كس به او خدمت كند ؛ امّا سپس آن فرد، او را نوميد گرداند و سودى به او نرساند . بى گمان ، خداوند عز و جل در كردارش بسى بزرگوارتر ، و از انجام دادن كارهاى زشت ، بسى دورتر است تا بندگان او .

1.واژه «لعلّ» (كه در متن حديث آمده) ، در زبان عربى ، براى «ترجّى (اميدوارى)» است . امام عليه السلام مى فرمايد كه اين اميدوارى دادن خدا ، جنبه قطعى و حتمى دارد ، نه اين كه امرى محتمل باشد .

صفحه از 210