انسان - صفحه 76

ابتدايى آدم را از خاك (بر خلاف فرضيّه تكامل) با آيات قرآن ، منطبق دانسته اند . برخى ديگر نيز آن را با قرآن ، سازگار دانسته اند . ۱ پاره اى نيز به طور ضمنى ، نظريّه تكامل را پذيرفته و كوشيده اند آن را فى الجمله ، با قرآن ، تطبيق دهند . ۲
علّامه طباطبايى مى گويد :
ممكن است برخى براى اثبات فرضيّه تكامل ، به آيه «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى ءَادَمَ وَنُوحًا وَءَالَ إِبْرَاهِيمَ وَءَالَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ»۳ استدلال كنند ، بدين سان كه «اصطفى» به معناى برگزيدنِ نخبه هر چيزى است و برگزيدن آدم ، در صورتى است كه در زمان وى ، افرادى به عقل ، مجهّز نبوده اند و خداوند ، آدم را از ميان آنان برگزيده و به عقل ، مجهّز كرده است . در نتيجه ، آدم با جهش خدايى از يك نوعِ جنبنده ، به نوعى ديگر منتقل شده است . آن گاه ، نسل او فزونى گرفت و نسل انسان ناقص اوّلى ، رو به نقصان نهاد تا منقرض گرديد ؛ امّا با توجّه به كلمه «الْعَالَمِينَ» كه بر سر آن ، «ال» آمده و افاده عموم مى كند ، مقصود ، اين است كه آدم ، نوح ، آل عمران و آل ابراهيم ، بر تمام معاصران خويش و آيندگان ، برترى داشته و از ميان آنان برگزيده شده اند ، با اين تفاوت كه برگزيدگى آدم عليه السلام فقط بر آيندگان است ، و در آيه ، هيچ دليلى بر گزينش آدم از بين انسان هاى اوّلى وجود ندارد . ۴
وى در جاى ديگر مى گويد :
آياتى كه پيش از اين ، مورد توجّه قرار داديم ، ۵ مبدأ پيدايش نسل انسان را به يك

1.آدم و حوا ، بى آزار : ص ۵۹ ؛ خلقت انسان در بيان قرآن ، سحابى : ص ۸۰ ؛ قرآن و مكتب تكامل ، عقّاد : ۱۵ ـ ۱۹ .

2.تكامل در قرآن ، مشكينى : ص ۲۹ ؛ پرتوى از قرآن ، طالقانى : ج ۳ ص ۱۱۲ ؛ أصل الخلق ، سَبيط : ص ۳۸ .

3.آل عمران : آيه ۳۳ .

4.الميزان فى تفسير القرآن : ج ۱۶ ص ۲۵۹ .

5.منظور ، آيات ۷ تا ۹ از سوره سجده است .

صفحه از 210