پنج . مقصود از «عترت» و «اهل بيت»
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در تبيين آيه تطهير ، شخصا مقصود از «عترت» و «اهل بيتِ» خود را بيان كرده است ، به گونه اى كه جاى هيچ گونه ابهام و ترديد و يا تفسير و تأويلى نيست . بى شك ، در حديث ثقلين نيز كه ايشان در آن ، اهل بيتِ خود را همتاى قرآن به امّت معرّفى مى نمايد ، مقصود از «اهل بيت» ، همان جمعى است كه آيه تطهير در باره آنان نازل شده است .
بدين ترتيب ، براى روشن شدن مقصود از «اهل بيت» در حديث ثقلين ، توضيح كوتاهى در باره آيه تطهير ، ضرور مى نمايد .
اهل بيت ، در آيه تطهير
متن آيه تطهير ، اين است :
«إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا .۱
خدا خواسته است كه پليدى را فقط از شما «اهل بيت» بزدايد و شما را كاملاً پاك گرداند» .
جالب توجّه است كه اين آيه در اواخر عمر پيامبر خدا نازل شده است ، ۲ چنان
1.احزاب : آيه ۳۳ .
2.از امام حسن عليه السلام روايت شده است كه پس از آن كه آيه تطهير نازل شد ، پيامبر عليه السلام تا پايان عمر شريفش هر روز ، هنگام طلوع فجر ، به درِ منزل آنها مى آمده و مى فرموده : «الصّلاة ، يرحمكم اللّه ! «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» ؛ خداوند ، رحمتتان كند ، نماز! خداوند خواسته است پليدى را فقط از شما اهل بيت بزدايد و شما را كاملاً پاك كند» (الأمالى ، طوسى : ص ۵۶۵ ح ۱۱۷۴) .
نيز غالب احاديث ، زمانى را كه پيامبر صلى الله عليه و آله به اين كار مبادرت ورزيد ، شش ماه دانسته اند (ر . ك : سنن الترمذى : ج ۵ ص ۳۵۲ ح ۳۲۰۶، مسند ابن حنبل : ج ۴ ص ۵۱۶ ح ۱۳۷۳۰، المستدرك على الصحيحين : ج ۳ ص ۱۷۲ ح۴۷۴۸، المعجم الكبير : ج ۳ ص ۵۶ ح ۲۶۷۱، المصنّف ، ابن ابى شيبه : ج ۷ ص۵۲۷ ح۴ و تفسير الطبرى : ج ۱۲ ص ۶).
بنا بر اين، مى توان نتيجه گرفت كه آيه تطهير در اواخر عمر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شده است .
