آسیب (الآفة) - صفحه 4

غصّه هاى ناشى از آن است . از اين رو در حكمت هاى منسوب به امام على عليه السلام آمده كه وقتى ايشان شنيد كه مردى براى دوستش دعا مى كند كه غم و گرفتارى نبيند، فرمود :
إنَّما دَعَوتَ لَهُ بِالمَوتِ لِأَنَّ مَن عاشَ فِى الدُّنيا لابُدَّ أن يَرَى المَكروهَ .۱
تو در واقع ، براى مرگش دعا كردى ؛ زيرا هر كه در دنيا زندگى مى كند ، به ناچار ، گرفتارى مى بيند .
آفتِ همه آرزوها مرگ است كه هيچ چاره اى ندارد و هيچ كس نمى تواند از آن پيشگيرى كند :
آفَةُ الآمالِ حُضورُ الآجالِ .۲
آفت آرزوها، وجود [هميشگى] اجل هاست .
به سخن ديگر ، بخشى از آسيب هاى زندگى ، تقدير غير قابل تغيير زندگى اند . در اين موارد ، از انسان براى پيشگيرى از آنها كارى ساخته نيست ، چنان كه از امام على عليه السلام روايت شده است :
يَغلِبُ المِقدارُ عَلَى التَّقديرِ ، حَتّى تَكونَ الآفَةُ فِى التَّدبيرِ .۳
تقدير [ حق] بر حسابگرى [ ما] چنان چيره است كه تدبير ، مايه آسيب مى شود .
در روايتى ديگر از ايشان آمده است :
تَذِلُّ الأُمورُ لِلمَقاديرِ ، حَتّى يَكونَ الحَتفُ فِى التَّدبيرِ .۴
كارها در تسخير تقديرات اند ، تا جايى كه تدبير، مرگ آور مى شود .
گفتنى است كه هر چند اين گونه آسيب ها غير قابل پيشگيرى اند ، با اين حال ،

1.. شرح نهج البلاغة : ج ۲۰ ص ۲۸۹ ح ۳۰۱ .

2.. غرر الحكم : ج ۳ ص ۱۱۰ ح ۳۹۵۹ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۸۱ ح ۳۷۱۲ .

3.. نهج البلاغة : حكمت ۴۵۹ ، تحف العقول : ص ۲۲۳ ، بحار الأنوار : ج ۵ ص ۱۲۶ ح ۷۷ .

4.. نهج البلاغة ، حكمت ۱۶ .

صفحه از 64