پژوهشى در باره جَهر به «بَسمَله»
در مورد «جَهْر به بَسمَله (بلند گفتنِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ)» در نماز ، چند نكته قابل توجّه است :
1 . جهر به «بَسمَله» در سنّت نبوى صلى الله عليه و آله
از احاديث مُستفيض ۱ و غير قابل ترديد اهل سنّت و شيعيان اهل بيت عليهم السلام ، چنين برمى آيد كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و اهل بيت او ، (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ) را در همه نمازها ، حتّى نمازهاى اِخفاتى ، ۲ به جَهر مى خوانده اند . ۳
از اين رو ، همه فقيهان اماميّه ، بر وجوب جَهر به بَسمَله در نمازهاى صبح و شب و جمعه ، و بر مطلوب بودن آن در نمازهاى اِخفاتى ، اجماع دارند .
2 . سنّت جهر به «بَسمَله» ، در عمل صحابه
علاوه بر امير مؤمنان عليه السلام ، ديگر صحابيان و حتّى خلفاى سه گانه نيز اين سنّت را رعايت مى نمودند . در نقل هاى معتبر از جمعى از صحابيان و تابعيان آمده است كه پشت سر پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و امير مؤمنان عليه السلام ، ابو بكر و عمر و عثمان، نماز خواندند و آنان ، همگى بَسمَله را به جهر مى خواندند . از جمله صحابيانى كه جَهر به بَسمَله از
1.مُستفيض ، به حديثى اطلاق مى شود كه پايين تر از حدّ «تَواتُر» است ؛ امّا راويان متعدّد در هر طبقه از راويان دارد .
2.مقصود ، نمازهايى هستند كه بايد با «اِخفات (آهستگى)» خوانده شوند ، نه با «جَهر (بلند خواندن)» .
3.كثرت اين احاديث ، در حدّى است كه بعيد نيست به حدّ تَواتُر نيز برسند .
